LÀN DA NHẠY CẢM QUÁ MỨC VỚI ÁNH NẮNG MẶT TRỜI
Quá mẫn với ánh nắng mặt trời là một tình trạng nhạy cảm quá mức tới tia UV từ mặt trời và những nguồn ánh sáng khác. Hầu hết mọi người đều có nguy cơ bị cháy nắng khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài.
Tiếp xúc với tia UV cũng có thể dẫn đến những tổn thương da và ung thư da. Những người nhạy cảm quá mức với ánh nắng mặt trời có thể bị phát ban hoặc bỏng da, thậm chí khi chỉ tiếp xúc rất ít với ánh nắng mặt trời.
Hình 1 Dị ứng với ánh sáng mặt trời
Các loại nhạy cảm ánh sáng
Một số hóa chất góp phần vào sự nhạy cảm với ánh mặt trời. Chúng có thể gây ra hai loại phản ứng quang hóa khác nhau: quang độc tính (phototoxic) và phản ứng dị ứng ánh sáng (photoallergic).
Quang độc tính
Phản ứng này gây ra khi một chất hóa học mới trong cơ thể tương tác với tia UV từ ánh nắng mặt trời. Ví dụ, các loại thuốc như doxycycline và tetracycline là nguyên nhân phổ biến nhất của loại phản ứng này.
Kết quả là da phát ban giống như bị cháy nắng nặng, thường xuất hiện trong vòng 24 giờ sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Phản ứng dị ứng ánh sáng
Phản ứng này xuất hiện như một tác dụng phụ khi sử dụng một số loại thuốc. Chúng có thể phát sinh từ các hợp chất hóa học được tìm thấy trong mỹ phẩm và kem chống nắng.
Những phản ứng này thường có xu hướng mất vài ngày để ban đỏ xuất hiện sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Triệu chứng
Các triệu chứng của nhạy cảm với ánh nắng mặt trời từ nhẹ tới trầm trọng. Phổ biến nhất là ban đỏ và cháy nắng. Ban đỏ có thể gây ngứa hoặc không. Trong một vài trường hợp, cháy nắng có thể nặng đến nổi phồng rộp. Da chảy nước hoặc bong tróc cũng có thể xảy ra trong những trường hợp nặng.
Thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cần thiết để xuất hiện phản ứng nhạy cảm rất khác nhau. Đối với một số người, chỉ tiếp xúc rất ít với ánh nắng mặt trời cũng gây ban đỏ hoặc bỏng nắng, trong khi có những người tiếp xúc rất lâu mới xuất hiện phản ứng.
Nguyên nhân
Nhạy cảm quá mức với ánh nắng mặt trời là một tác dụng phụ phổ biến khi sử dụng thuốc, bao gồm:
– Kháng sinh
– Thuốc hóa trị
– Thuốc lợi tiểu
Một số tình trạng bệnh cũng có thể gây ra quá mẫn với ánh sáng. Bao gồm:
Lupus ban đỏ
Lupus là một bệnh mô liên kết. Các mảng đỏ, u cục và các đốm màu tím có thể phát triển trên da khi tiếp xúc với ánh mặt trời.
Phát ban đa dạng do ánh sáng (Polymorphous light eruption)
Những người bị bệnh này có thể xuất hiện ban ngứa khi tiếp xúc với ánh mặt trời. Khi tăng tiếp xúc với ánh nắng và dung nạp UV, triệu chứng sẽ xảy ra ít thường xuyên hơn. Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn gấp 2-3 lần so với nam giới.
Sẩn ngứa do ánh nắng
Những người gặp tình trạng này có thể phát triển các vết sưng đỏ sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, có thể tiến triển thành các mảng vảy. Rối loạn này có thể xảy ra quanh năm, thậm chí cả mùa đông.
Chẩn đoán
Bác sĩ cần xem xét đầy đủ tiền sử bệnh và các loại thuốc đang sử dụng để chẩn đoán chính xác nhất. Họ sẽ chú ý đến sự phát triển và các dạng phát ban liên quan đến sự phơi nắng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị làm sinh thiết da nếu cần.
Điều trị
Khi một phản ứng trên da đã phát triển, điều trị có thể làm giảm sự khó chịu và tình trạng viêm da. Thuốc giảm đau không cần kê toa (OTC) giúp giảm đau và kem corticoid có thể được kê để giảm viêm.
Một số hợp chất hóa học có thể làm tăng sự nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời nên được tránh sử dụng. Những hợp chất hóa học này có thể được tìm thấy trong một số loại thuốc hoặc mỹ phẩm.
Phòng ngừa
Cách tốt nhất để ngăn ngừa các triệu chứng nhạy cảm ánh sáng là hạn chế thời gian tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Những người có làn da nhạy cảm luôn luôn phải sử dụng kem chống nắng khi tiếp xúc với ánh nắng.
Che phủ và bảo vệ làn da cũng giúp ngăn ngừa phản ứng dị ứng ánh sáng. Có thể giảm triệu chứng bằng cách đội nón, đeo kính râm và mặc áo dài tay khi đi ra ngoài.
