VIÊM DA TIẾP XÚC ÁNH SÁNG (PHẦN II)
Viêm da tiếp xúc ánh sáng có thể được chia thành hai giai đoạn trên lâm sàng. Giai đoạn viêm cấp tính ban đầu bao gồm ban đỏ, phù nề, đau, ngứa và tăng nhiệt độ da xung quang khu vực tiếp xúc với tác nhân gây quang độc tính. Giai đoạn thứ hai là tăng sắc tố tại vùng bị tổn thương. Bệnh nhân thường xuất hiện các vùng nhỏ màu đỏ hoặc vùng sắc tố trên da, thường là ở khu vực tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như cổ. Đau và đôi khi ngứa có thể xảy ra trong suốt giai đoạn hồng cầu cấp tính trước khi tổn thương tạo thành các mảng tăng sắc tố. Tuy nhiên, tăng sắc tố là vấn đề chủ yếu, đôi khi bệnh nhân không để ý đến giai đoạn viêm. Nếu không được điều trị, bệnh sẽ diễn ra tự nhiên theo 2 giai đoạn, các tổn thương viêm diễn ra trong vài ngày đến vài tuần, nhưng tăng sắc tố có thể kéo dài hàng tháng hoặc thậm chí nhiều năm.
Triệu chứng
Ban đỏ, phù nề, mụn nước, tăng sắc tố và bong tróc là những triệu chứng điển hình của quang độc tính trên da. Trong viêm da tiếp xúc ánh sáng cổ điển, các vết tăng sắc tố màu nâu có hoặc không có ban đỏ được thấy như hình giọt nước. Nó thường xuất hiện trên cổ ở phụ nữ và bất kì vị trí nào trên cơ thể có sử dụng nước hoa trước khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Nguyên nhân
Bergapten hay 5-methoxypsoralen là thành phần quang hoạt trong tinh dầu bergamot từ trái cây họ C bergamia, một thành phần phổ biến trong nước hoa và hương liệu. Ngoài mỹ phẩm và các sản phẩm vệ sinh cá nhân (như dung dịch vệ sinh, lotion dưỡng da sau cạo râu, kem chống nắng, kem dưỡng ẩm), chúng cũng được tìm thấy trong xà phòng, chất tẩy rửa gia dụng và các vật dụng hàng ngày khác.
Ngoài C bergamia, bergapten cũng là một thành phần tự nhiên trong nhiều loại trái cây và thực vật khác. Có thể kể đến như quả sung (Ficus carica), cần tây (Apium graveolens), tinh dầu chanh, cọ Tromso (H laciniatum),…
Điều trị
Mục đính chính của chế độ điều trị là ngưng sử dụng các hợp chất gây bệnh. Nếu được chẩn đoán viêm da berloque, nên tránh sử dụng tất cả các loại hương liệu chứa tinh dầu bergamot. Bất kỳ khu vực nào sử dụng hương liệu nên được che chắn, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.
Nếu bệnh nhân đang trong giai đoạn cấp tính, gạc ướt có thể giúp giảm sự khó chịu, corticosteroid dùng tại chỗ cũng có lợi ích đáng kể.
Đối với tăng sắc tố thứ phát, quá trình viêm da diễn ra tự nhiên và biến mất sau vài tháng, nhưng một số tổn thương có thể kéo dài lâu hơn. Bước quan trọng nhất là giảm thiểu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Điều này có thể được thực hiện bằng cách tránh tiếp xúc với ánh sáng mạnh bất cứ khi nào có thể, tránh tắm nắng và nên sử dụng kem chống nắng có SPF từ 30 trở lên với quang phổ rộng chống lại cả UVA và UVB.
Nếu sắc tố kéo dài, hydroquinone là liệu pháp thích hợp. Nó thường được sử dụng 2 lần/ ngày với nồng độ khoảng 2-4% trong vài tháng. Ở nồng độ cao hơn, bệnh nhân có thể xảy ra kích ứng. Hydroquinone đôi khi được kết hợp với tretinoin tại chỗ (Retin-A). Kligman và Willis thiết kế một hỗn hợp được gọi là công thức Kligman, bao gồm hydroquinone, tretinoin, dexamethasone, ethanol và propylen glycol, họ nhận thấy có hiệu quả cao trong điều trị tăng sắc tố.
