KẾT HỢP CÁC PHƯƠNG PHÁP TRONG ĐIỀU TRỊ SẸO VÙNG MẶT
Bất kỳ bệnh nhân nào cũng có thể gặp phải nhiều dạng hình thái học khác nhau của các sẹo cùng tồn tại trên vùng mặt và do đó có thể đòi hỏi phải kết hợp các phương pháp điều trị để nhắm tới từng loại sẹo đặc trưng. Điều quan trọng là phải hiểu được tiến độ của các phương pháp điều trị kết hợp này và những phương pháp điều trị nào có thể được sử dụng đồng thời, cách nhau vài tháng, thời gian của những điều trị kết hợp phụ thuộc vào phương thức và cơ chế hoạt động. Mỗi bệnh nhân là một cá thể độc lập và sự cải thiện lâm sàng có thể khác nhau giữa các bệnh nhân. Khuyến cáo nên đánh giá lại bệnh nhân 3-6 tháng sau điều trị để xác định xem là các quy trình tiếp theo đó có đem lại lợi ích hay không. Trong bài viết này đưa ra một hướng dẫn chung cho các lựa chọn điều trị kết hợp mà có thể được xem xét khi tiếp cận với bệnh nhân có sẹo vùng mặt.
Thay da hóa học và laser tái tạo bề mặt
Sự kết hợp giữa thay da hóa học và laser tái tạo bề mặt trong cùng một liệu trình rất lý tưởng cho những bệnh nhân có nhiều vết sẹo lõm nông xen lẫn với sẹo chân đế vuông sâu. Ở những bệnh nhân này, thay da hóa học được thực hiện trước tiên bởi vì nó hoạt động ở mức độ bề mặt so với laser tái tạo bề mặt và cải thiện các đường viền của các sẹo lõm nông. Sử dụng TCA ở nồng độ từ 24-26% làm chất thay da hóa học. Chất thay da hóa học được sử dụng tại những vùng trên toàn bộ mặt, tập trung vào các vị trí có sẹo lõm nông. Điểm kết thúc là khi chất thay da đi vào lớp trung bì nhú hoặc chỉ đi vào lớp trung bì lưới. Ở những bệnh nhân có các sẹo lõm chân đá nhọn (bên cạnh sẹo lõm nông và sẹo chân đế vuông), TCA 30% được sử dụng để điều trị các sẹo lõm chân đá nhọn. Tại thời điểm kết thúc thay da, da phải được làm sạch để loại bỏ dung dịch thay da còn sót lại. Sau đó sử dụng laser CO2/YAG trên toàn bộ vùng bị sẹo để làm mịn vùng da mặt, tập trung vào các vùng có các sẹo loại chân đế vuông sâu. Sự kết hợp điều trị cho phép phối hợp các vùng điều trị trong khi tối ưu hóa sự cải thiện từng loại sẹo khác nhau. Ly giải quang nhiệt phân đoạn có thể cũng được sử dụng kết hợp với thay da hóa học đối với những bệnh nhân có các sẹo lõm nông và sẹo chân đế vuông. Đối với điều trị kết hợp này, thay da hóa học được áp dụng trong suốt liệu trình đầu tiên cho toàn bộ vùng sẹo. Khoảng 3 tháng sau khi thay da, bệnh nhân trở lại để được các bác sĩ đánh giá. Tại thời điểm đó, ly giải quang nhiệt phân đoạn có thể được sử dụng để sửa chữa bất kỳ các loại sẹo chân đế vuông sâu hoặc các sẹo lõm nông không đáp ứng với điều trị thay da hóa học. Ngoài ra, bệnh nhân có thể trãi qua các điều trị laser vi điểm trên các vùng sẹo mụn sâu ngay sau khi thực hiện thay da hóa học. Nếu phương pháp điều trị này được thực hiện, cần phải cẩn thận để các chất thay da hóa học không thâm nhập sâu hơn so với dự định.
Laser tái tạo bề mặt và siêu mài mòn
Laser tái tạo bề mặt kết hợp với siêu mài mòn là một sự lựa chọn khác đối với những bệnh nhân có các sẹo lõm nông và sẹo chân đế vuông sâu
.
Hình 1. Sự kết hợp của những sẹo lõm nông, sẹo chân đế vuông và các sẹo dạng thung lũng trước điều trị (trái). Hình giữa cho thấy các vết sẹo được điều trị bằng kỹ thuật subcision (kỹ thuật dùng để phá vỡ cấu trúc bên dưới vết sẹo bằng dao hoặc kim rất nhỏ). Bệnh nhân đã trãi qua kỹ thuật subcision và thay da TCA, sau vài tháng thực hiện laser tái tạo bề mặt toàn mặt và siêu mài mòn vùng má (phải).
Laser được sử dụng trên toàn bộ vùng sẹo hoặc toàn bộ vùng mặt để xâm lấn và làm căng da. Ở cùng thời điểm, sau khi tiến hành laser tái tạo bề mặt, siêu mài mòn được sử dụng để làm bằng phẳng vùng da hơi bị nhô lên so với các vùng sẹo lõm và làm mịn toàn bộ bề mặt da.
Kỹ thuật subcision và ly giải quang nhiệt phân đoạn
Kỹ thuật subcision (kỹ thuật dùng để phá vỡ cấu trúc bên dưới vết sẹo bằng dao hoặc kim rất nhỏ) có thể được kết hợp với ly giải quang nhiệt phân đoạn để điều trị cho những bệnh nhân vừa có các sẹo dạng thung lũng, vừa sẹo chân đế vuông hoặc các sẹo lõm nông. Kỹ thuật subcision nhắm tới các sẹo dạng thung lũng trong khi ly giải quang nhiệt phân đoạn có thể được sử dụng để điều trị bất kỳ các loại sẹo chân đế vuông hoặc sẹo lõm nông còn sót lại. Hai phương pháp điều trị này có thể được thực hiện vào cùng ngày miễn là đừng thực hiện trên cùng loại sẹo. Ngoài ra, phương pháp subcision có thể được thực hiện cách khoảng 3 tháng cho đến khi đạt được mức độ hài lòng. Tại thời điểm đó, ly giải quang nhiệt phân đoạn có thể được thực hiện.
Kỹ thuật subcision và tái tạo bề mặt bằng laser Nd:YAG 1320nm
Như đã đề cập trước đó, kỹ thuật subcision đơn độc hiệu quả trong điều trị các sẹo dạng thung lũng nhưng có thể liên kết với nguy cơ khá phổ biến là hình thành các cục u nhỏ trên da. Để giảm nguy cơ này, cách hiệu quả là điều trị laser không xâm lấn Nd:YAG 1320nm 1 tuần sau khi tiến hành kỹ thuật subcision. Các phương pháp điều trị laser được thực hiện cách khoảng 2 tuần với tổng 6 điều trị.
Laser tái tạo bề mặt/ siêu mài mòn/ subcision/ chất làm đầy/ thay da hóa học
Các bệnh nhân có kết hợp các sẹo lõm nông và sẹo chân đế vuông có thể cũng có các sẹo dạng thung lũng tồn tại đồng thời ở độ sâu mà không thể đáp ứng tối đa với siêu mài mòn và laser tái tạo bề mặt đơn độc. Sau khi điều trị bằng siêu mài mòn và laser tái tạo bề mặt, một loạt 2-3 lần điều trị bằng kỹ thuật subcision có thể được yêu cầu để giải quyết các sẹo thung lũng. Nếu bệnh nhân vẫn còn các vùng sẹo lõm sau những lần điều trị trên thì các chất làm đầy da là lý tưởng để làm bằng phẳng những đường nét khác biệt còn lại. Việc sử dụng các chất làm đầy ngay trước khi tái tạo bề mặt bằng laser không được ủng hộ bởi vì các tác động của năng lượng laser lên các chất làm đầy khác nhau chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng. Fulton và Silverton đã mô tả việc tái tạo bề mặt toàn diện và tích cực đối với vùng mặt có sẹo để lại do mụn thực hiện những phương pháp điều trị này. Họ bắt đầu với chất thay da Jessner/ TCA trên vùng ngực và cổ (và những vùng khác mà không được tái tạo bằng laser CO2). Các sẹo lõm dạng thung lũng sau đó được làm đầy với mô mỡ. Sau sự thâm nhập mỡ, dùng laser CO2 tái tạo bề mặt và tiếp đó tiến hành thực hiện siêu mài mòn. Sau đó, cắt và ghép mô được thực hiện và sau cùng là áp dụng siêu mài mòn bằng tay tại các vùng chuyển tiếp hoặc vùng có những bất thường còn sót lại. Sau khi kết thúc tất cả các điều trị như trên, tiến hành băng kín vết thương. Các tác giả nhận thấy có sự cải thiện các sẹo mụn từ 75-80%.
Cắt sẹo và laser hoặc siêu mài mòn
Cắt sẹo có thể được thực hiện cùng thời điểm khi tái tạo bề mặt da. Sau khi hoàn thành liệu trình tái tạo bề mặt da với laser hoặc siêu mài mòn, những vết sẹo lõm chân đá nhọn còn lại khoảng 2mm có thể được tiến hành cắt sẹo. Ưu điểm của kỹ thuật cắt sẹo ở cùng thời điểm khi tái tạo bề mặt da là để kết hợp các liệu trình (do đó làm giảm thời gian hồi phục) và cho phép hồi phục mà ít để lại dấu vết trên da bởi vì toàn bộ bề mặt phải trãi qua quá trình tái tạo lại biểu mô.
Hình 2. Các sẹo chân đế vuông và chân đế nhọn trước điều trị (trái) và sau điều trị (phải) bằng tái tạo bề mặt với laser và siêu mài mòn cũng như cắt các sẹo nhỏ còn sót lại.
