KEM THOA NGOÀI DA CÓ THỂ NGĂN NGỪA UNG THƯ DA?

Ngăn ngừa ung thư da (non-melanoma)

Ung thư biểu mô tế bào cơ bản (BCCs) và biểu mô tế bào vảy (SCCs), được nhóm lại gọi chung là ung thư tế bào sừng (KCs), đây là loại ung thư da phổ biến nhất với hơn 5 triệu trường hợp ở Hoa Kỳ năm 2012. Mặc dù ít xâm lấn hơn u ác tính và ung thư biểu mô tế bào Merkel, nhưng KCs vẫn chiếm hơn 75% ung thư da và gây ra bệnh trạng đáng kể với hơn hàng tỷ đô la để điều trị mỗi năm. Các yếu tố nguy cơ của KC bao gồm: loại da Fitzpatrick I-II, tiền sử tiếp xúc quá mức với ánh nắng mặt trời, phồng rộp do cháy nắng, tiền sử gia đình mắc KC và ức chế miễn dịch.

Bảo vệ da tránh ánh nắng (quần áo bảo vệ, tránh tiếp xúc ánh nắng mặt trời giờ cao điểm, sử dụng kem chống nắng) vẫn là nền tảng cơ bản trong phòng ngừa KC. Retinoids dùng tại chỗ, retinoids đường uống liều thấp và nicotinamide giúp bảo vệ chống lại KC ở những đối tượng có nguy cơ cao. Ngược lại, hóa trị liệu fluorouracil tại chỗ mang lại hiệu quả cao trong điều trị dày sừng quang hóa (tổn thương tiền thân của SCC) và BCCs bề mặt, nhưng không có vai trò trong việc ngăn ngừa KC.

Vai trò của Fluorouracil tại chỗ

Để kiểm tra xem liệu flourouracil dùng tại chỗ có thể làm giảm số lượng KC cần điều trị phẫu thuật trong thời gian 4 năm hay không, Weinstock và cộng sự đã nghiên cứu trên 932 bệnh nhân (98% là nam giới, 99% da trắng, độ tuổi trung bình khoảng 70); những tình nguyện viên này được phân nhóm ngẫu nhiên để sử dụng kem fluorouracil 5% (n=468) hoặc kem giả dược (n=464) áp dụng trên mặt và tai 2 lần mỗi ngày trong vòng 2-4 tuần. Bệnh nhân có nguy cơ KC cao hơn do ức chế miễn dịch hoặc hội chứng di truyền bị loại ra khỏi thử nghiệm.

Các phương pháp đánh giá kết quả bao gồm:

• Số lượng KCs cơ bản trên mặt và tai (tổng số BCCs và SCCs) yêu cầu được điều trị phẫu thuật trong năm đầu tiên sau khi điều trị xung và sau 4 năm.
• Thời gian lần đầu tiên điều trị KC, BCC và SCC.
• Khả năng dung nạp và tác dụng phụ của kem fluorouracil so với giả dược.

Kết quả nghiên cứu được biết như sau:

• Trong giai đoạn nghiên cứu 4 năm, không có sự giảm số lượng của KCs, BCCs hoặc SCCs. Cũng không có sự khác biệt về thời gian với KC, BCC hoặc SCC đầu tiên.
• Không có sự giảm số lượng của BCCs trong suốt năm đầu tiên.
• Trong năm đầu tiên sau khi điều trị, một số ít bệnh nhân phát triển SCCs trong nhóm fluorouracil (n=5;1%) so với nhóm giả dược (n=20; 4%). Điều này cho thấy giảm 75% nguy cơ của SCC đòi hỏi phải phẫu thuật – mặc dù chỉ trong năm đầu tiên.
• Điều trị xung fluorouracil cũng liên quan đến việc giảm tất cả các KC được điều trị với phẫu thuật Mohs trong thời gian theo dõi 4 năm.
• Fluorouracil dùng ngoài gây ra các tác dụng phụ như ban đỏ, đóng vảy và kích ứng; tuy nhiên, 87% những người tham gia nghiên cứu cho biết họ sẽ lặp lại điều trị này nếu nó làm giảm KC trong tương lai.

Luận điểm

Thử nghiệm ngẫu nhiên này cho thấy sự giảm đáng kể nhưng tạm thời số lượng SCC đòi hỏi sự can thiệp phẫu thuật sau một xung đơn trong 2 – 4 tuần của kem fluorouracil 5% bôi tại chỗ. Ngược lại, fluorouracil tại chỗ không làm giảm tỷ lệ mắc BCCs, ngay cả trong năm đầu tiên sử dụng.

Đáng chú ý, hiệu quả bảo vệ của fluorouracil dùng ngoài tương đối ngắn, không thấy được sự giảm tỷ lệ KC, SCC hoặc BCC trong thời gian theo dõi 4 năm. Cho dù xung bổ sung của fluorouracil tại chỗ có thể mở rộng các hiệu ứng bảo vệ quan sát được. Hơn nữa, nghiên cứu này không được thiết kế để đánh giá bất kỳ lợi ích tiềm năng nào từ hóa trị liệu fluorouracil dùng ngoài.

Hầu hết những bệnh nhân có nguy cơ cao với KC sẽ có nền tảng cơ bản từ dày sừng quang hóa, điều trị định kỳ với fluorouracil dùng ngoài mang lại lợi ích đáng kể, độc lập với nghiên cứu trên. Các phương pháp điều trị tại chỗ thay thế như: liệu pháp quang động (với acid aminolevulinic), imiquimod, ingenol mebutate và diclofenac cũng có thể làm giảm tỷ lệ KCs. Do đó, các nghiên cứu trong tương lai nên giải quyết xem liệu phương pháp thay thế nào mang lại kết quả tương tự hoặc cao hơn.