TRÀ XANH VÀ CÁC LỢI ÍCH TRÊN DA

Trà là một loại thức uống thảo mộc từ thời cổ xưa nổi tiếng với đặc tính kích thích nhờ vào thành phần caffeine. Trong thời hiện đại, nó cũng đã dần được nghiên cứu và ứng dụng như một thành phần chăm sóc sức khỏe giúp ngăn ngừa hoặc cải thiện nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau từ tim mạch và ung thư cho đến các vấn đề về nướu răng, lão hóa da và ứng dụng giảm cân. Các loại chính của trà bao gồm trà đen, trà xanh và trà trắng thu được từ các cách thức thu hoạch và xử lý khác nhau.

Thành phần hoạt chất

Đặc tính y học của trà có được là nhờ vào các hợp chất hóa học thực vật flavonoid được gọi là các polyphenol. Các polyphenol trong trà chủ yếu thuộc nhóm catechin. Trà xanh có nhiều catechin hơn trà đen (khoảng 25% so với 4%). Trà trắng chứa hàm lượng catechin gần như tương tự với trà xanh, tuy nhiên khá khác biệt về thành phần và ít được nghiên cứu hơn. Các catechin chính trong trà xanh bao gồm gallocatechin (GC), epigallocatechin (EGC), epicatechin (EC) và epigallocatechin gallate (EGCG).

Trà và sức khỏe

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng các polyphenol trong trà có khả năng bảo vệ chống lại các gốc tự do, tổn thương tim mạch, một vài dạng ung thư, nhiễm khuẩn, độc tố, v.v… Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu trực tiếp về tác dụng của trà xanh chỉ được tiến hành trên nuôi cấy mô trong ống nghiệm và mô hình động vật. Phần lớn các nghiên cứu trên người đều dựa trên tương quan thống kê, nghĩa là các nhà nghiên cứu sử dụng các số liệu thống kê để liên kết sự tiêu thụ trà xanh với các bằng chứng hiệu quả lâm sàng. Các số liệu này không mang tính thuyết phục mạnh mẽ dù là điểm bắt đầu hữu ích cho việc thiết kế các thử nghiệm lâm sàng. Cho đến thời điểm hiện tại, từ các thử nghiệm lâm sàng vẫn còn hạn chế, các ấn tượng tổng thể có được là trà (đặc biệt là trà xanh và trà trắng) có khả năng giúp tăng cường khả năng chống oxy hóa cho mô, đặc biệt là máu cũng như cải thiện một số khía cạnh trên lipid chẳng hạn như mức độ và độ dính của LDL.

Các lợi ích dành cho sức khỏe từ việc uống trà có thể cần nhiều thời gian hơn để xác định một cách rõ ràng. Tuy nhiên, việc xem xét tính an toàn cao cũng như nhiều bằng chứng gián tiếp về lợi ích sức khỏe tiềm tràng của trà xanh để ưu tiên lựa chọn loại thức uống này rất có ý nghĩa. Vì vẫn chưa đủ nghiên cứu dài hạn, có rất nhiều ý kiến khác nhau về việc nên dùng lượng trà bao nhiêu mỗi ngày để có được các lợi ích tốt nhất. Hầu hết các chuyên gia gợi ý nên uống từ 3 đến 10 cốc trà mỗi ngày. Đối với những ai muốn tránh caffein hoặc không muốn mất thời gian pha trà thì có thể sử dụng các loại viên uống bổ sung chiết xuất trà xanh với liều thông thường là 100-150 mg 3 lần / ngày đối với chiết xuất trà xanh tiêu chuẩn chứa 80% polyphenol trong đó 50% là epigallocatechin gallate. Tuy vậy, liệu chiết xuất trà xanh có thể mang lại các lợi ích ngang bằng với trà pha tươi hay không vẫn chưa rõ ràng.

Các lợi ích trên da

Có khá nhiều nghiên cứu tích cực về các lợi ích mà trà xanh mang lại cho làn da. Nghiên cứu trên động vật cho thấy tác dụng bảo vệ da tránh khỏi ung thư. Cả nghiên cứu trên người và động vật đều cho thấy các kết quả đáng kể của công thức trà xanh dùng ngoài trong việc giảm tổn thương từ ánh nắng mặt trời. Trà xanh mang lại hiệu quả bảo vệ da chống lại tổn thương ánh nắng mặt trời thông qua việc trung hòa các gốc tự do và giảm viêm hơn là ngăn chặn các tia cực tím. Vì vậy, thành phần này sẽ cho tác dụng cộng gộp giúp tăng cường hiệu quả bảo vệ da khi được sử dụng kết hợp với chống nắng.

Một nghiên cứu khác đã cho thấy các lợi ích của polyphenol 2% (từ một dạng chiết xuất trà xanh) trên tình trạng sưng tấy. Đặc biệt, kết quả cải thiện đáng kể trên tổn thương viêm so với giả dược đã được báo cáo.

Về các vấn đề nếp nhăn, da chảy xệ và các biểu hiện lão hóa khác, trà xanh có thể hữu ích? Sở hữu các đặc tính chống oxy hóa và chống viêm đã được nghiên cứu khá tốt, các polyphenol trong trà xanh tỏ ra có khả năng làm chậm lại sự phát triển của các biểu hiện lão hóa, dù vậy vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để có thể làm rõ vấn đề này.

Trong một nghiên cứu vào năm 2005, 40 phụ nữ với tình trạng lão hóa trung bình được điều trị ngẫu nhiên hoặc bằng sự kết hợp của kem trà xanh 10% dùng ngoài và 300mg bổ sung đường uống hoặc dùng giả dược trong 8 tuần. Không có sự khác biệt lâm sàng đáng kể giữa nhóm được điều trị với trà xanh và nhóm dùng giả dược. Mặt khác, phân tích mô học đã cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong lượng mô đàn hồi ở các đối tượng sử dụng trà xanh. Nhiều nghiên cứu trên người hơn nữa cần được tiến hành không chỉ để xác định phạm vi lợi ích chống lão hóa da của trà xanh mà còn để tìm ra phương pháp sử dụng hiệu quả nhất.

Các bằng chứng sơ bộ đã cho thấy rằng trà xanh có thể ức chế enzyme thủy phân protein (MMP) – loại men vốn góp phần vào sự suy thoái theo tiến trình lão hóa của ma trận cấu trúc da. Trong một nghiên cứu in vitro vào năm 2009, chiết xuất trà xanh đã được chứng minh có khả năng ức chế 2 loại MMP quan trọng, đó là collagenase và elastase. Đáng chú ý hơn, trong cùng nghiên cứu, trà trắng thậm chí tỏ ra hiệu quả hơn cả trà xanh với vai trò là một tác nhân ức chế MMP.

Sử dụng trà xanh trong chăm sóc da

Các vấn đề về lợi ích cũng như chế độ sử dụng tối ưu của trà xanh có lẽ cần thêm nhiều năm để có được kết luận rõ ràng. Tuy nhiên, nếu muốn thêm thành phần này vào chế độ chăm sóc da thì có thể áp dụng theo một số cách thích hợp.

Vì tác dụng bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời của trà xanh đã được ghi nhận nhiều, việc sử dụng các công thức trà xanh bên dưới lớp chống nắng khi tiếp xúc với tia UV tỏ ra có ý nghĩa. Tốt nhất là nên kết hợp trà xanh với các sản phẩm chống nắng dựa trên kẽm oxide bởi thành phần này khá trơ về mặt hóa học và do vậy sẽ ít ảnh hưởng đến các thành phần hoạt chất trong trà xanh.

Việc bổ sung trà xanh vào chế độ chăm sóc da hằng ngày cũng có thể giúp làm chậm lại tiến trình lão hóa da. Tuy nhiên, sử dụng các sản phẩm trà xanh trên thị trường cũng chưa hẳn mang lại hiệu quả tốt nhất bởi giống như các tác nhân chống oxy hóa khác, các polyphenol cũng sẽ bị oxy hóa và mất hoạt tính khi tiếp xúc với không khí. Các sản phẩm thương mại chứa trà xanh liệu có thực sự hiệu quả hay không vẫn chưa rõ ràng và chúng có thể rất khác nhau từ sản phẩm này sang sản phẩm khác.

Nếu thực sự chấp nhận bỏ công sức để có được các lợi ích tốt nhất từ trà xanh, có thể áp dụng một số cách sau. Thứ nhất, đông đá trà xanh đã pha để sử dụng như một dung dịch cân bằng da (không dùng đá băng để tác động trên da mà phải để tan lỏng trước khi sử dụng). Thứ hai, có thể tự pha chế các loại kem trà xanh sử dụng chiết xuất trà xanh tươi tại nhà. Ngoài ra, có thể đi theo hướng khác là uống thật nhiều trà xanh hoặc sử dụng các chế phẩm viên nang bổ sung chiết xuất trà xanh như đã đề cập ở trên. Các polyphenol có thể được cung cấp cho da thông qua tuần hoàn máu với lượng đủ lớn để tạo nên sự khác biệt.