PEPTIDE ĐỒNG VÀ TRẺ HÓA DA

Nếu lão hóa được xem là một bệnh lý thì nếp nhăn có thể được xem là tổn thương phục hồi không đúng cách. Các nếp nhăn thật ra hình thành do sự lắng đọng không hợp lý của collagen và sự phân lớp không tốt của các tế bào da, vốn thường thấy ở những vết thương đã lành (dù tình trạng này ở cấp độ cao hơn nhiều). Nếu vậy, liệu các tác nhân điều chỉnh quá trình làm lành vết thương (bằng cách hạn chế tối đa sự hình thành sẹo và cải thiện quá trình tái cấu trúc da) có thể giúp ngăn ngừa hay thậm chí làm mờ nếp nhăn được hay không? Câu trả lời là có thể. Một ví dụ về tác nhân chữa lành vết thương tỏ ra có tiềm lực chống nhăn là nhóm các hợp chất được gọi là peptide đồng.

Các peptide đồng là gì và chúng thúc đẩy quá trình trẻ hóa da như thế nào? Một cách tổng quát, peptide là những mảnh ghép của protein – những khối cấu trúc cơ bản của hầu hết các mô sống. Một số loại peptide nhất định có ái lực với nguyên tố đồng rất chặt chẽ. Hợp chất liên kết này được biết đến với tên gọi là peptide đồng

.

Các lợi ích của peptide đồng trong việc tái tạo mô đã được khám phá bởi Dr. Loren Pickart vào những năm 1970. Ông ấy phát hiện và được cấp bằng sáng chế cho nhiều peptide đồng (đặt biệt là peptide đồng GHK – GHK-Cu) rất hiệu quả trong việc chữa lành các tổn thương da cũng như một số bệnh tiêu hóa. Một trong những kết quả cuối cùng của nghiên cứu này là gel lamin đã được chấp thuận bởi FDA cho việc điều trị các vết thương và vết loét cấp tính.

Nhiều hợp chất có thể cho hiệu ứng tốt trong việc chữa lành vết thương. Một tính năng riêng biệt của các peptide đồng GHK là chúng làm giảm sự hình thành mô sẹo đông thời kích thích quá trình tái tạo làn da. Nói cách khác, chúng giúp phục hồi các vùng tổn thương trở về biểu hiện hình dáng ban đầu.

Cơ chế hoạt động của peptide đồng tương đối phức tạp. GHK-Cu tạo ra sự thoái hóa của các khối tập hợp collagen ở vết sẹo đồng thời kích thích sản sinh các sợi collagen nhỏ hơn hiện diện trong các làn da bình thường. Ngoài ra, nó cũng thúc đẩy sự tổng hợp của elastin, proteoglycan, glycosaminoglycan và các thành phần khác trong ma trận cấu trúc da. Các hiệu ứng quan trọng khác của GHK-Cu bao gồm khả năng điều hòa tốc độ tăng trưởng và phân bố của nhiều loại tế bào khác nhau, đặc tính kháng viêm đáng kể cũng như khả năng ngăn chặn sự phóng thích các nguyên tố sắt kích thích oxy hóa vào bên trong mô. Kết quả có được nhanh hơn, tốt hơn và “sạch sẽ” hơn.

Đối với những trường hợp không có vết thương hay loét thì như thế nào? Các peptide đồng có thể hữu ích trong việc bảo vệ và trẻ hóa da hay không? Câu trả lời là có thể. Tuy nhiên, dù hiệu quả làm lành vết thương của các peptide đồng đã được nghiên cứu và ghi nhận trọng nhiều nghiên cứu, các nghiên cứu về ứng dụng thẩm mỹ và chống lão hóa của chúng cho đến nay vẫn còn tương đối ít. Các bằng chứng hiện tại cho thấy các lợi ích tiềm năng về da của peptide đồng:

• Nhiều liệu pháp chăm sóc da hiện tại dựa trên khái niệm loại bỏ các lớp da trên cùng hoặc sâu hơn của làn da. Kết quả là quá trình làm lành được kích thích sẽ thúc đẩy sự tái tạo làn da, giúp cho cấu trúc bề mặt da trở nên mềm mượt và trẻ trung hơn. Bởi vì các peptide đồng có khả năng tối ưu hóa quá trình chữa lành và tái cấu trúc làn da, chúng có thể tăng cường hiệu quả của các phương pháp điều trị dựa trên cơ sở gây tổn thương da có kiểm soát. Cụ thể, peptide đồng có thể hữu ích sau các quy trình như tái tạo bề mặt bằng laser, dermabrasion và thay da hóa học. CHÚ Ý: nếu đang xem xét việc sử dụng peptide đồng sau một quy trình điều trị, cần phải tư vấn ý của chuyên gia hay bác sỹ.
• Peptide đồng tỏ ra hiệu quả trong việc chống lại nhiều dạng kích ứng chủ yếu nhờ và đặc tính kháng viêm hữu hiệu. Kích ứng da, dù trong trường hợp không có vết thương hở, cũng thúc đẩy sự lão hóa một cách đáng kể thông qua việc đẩy mạnh hình thành các gốc tự do và có sản phẩm phụ độc hại khác. Một số liệu pháp trẻ hóa da, chẳng hạn như tretioin và các acid alpha hydroxy, có thể gây kích ứng da. Nếu trong suốt quá trình điều trị sự kích ứng da diễn ra trong thời gian dài, kết quả trên da có thể sẽ tệ hơn so với cả khi bắt đầu điều trị. Trong nhiều trường hợp, peptide đồng có thể làm giảm hoặc loại bỏ hẳn tình trạng kích ứng và giúp tối ưu hóa hiệu quả của việc điều trị.
• Việc phòng ngừa tổn thương luôn dễ dàng hơn so với việc phục hồi sau đó. Ở một mức độ đáng kể, sự lão hóa da được thúc đẩy hằng ngày bởi sự tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, gió, chất tẩy rửa, mụn, trầy xước,.v.v… Khi những tổn thương này lành lại, chúng sẽ để lại các khiếm khuyết nhỏ từ đó tích lũy dần và biểu hiện thành các dấu hiệu lão hóa. Dù cần được nghiên cứu nhiều hơn, peptide đồng vẫn tỏ ra có khả năng giúp giảm thiểu tối đa các tổn thương trên da hằng ngày. Cụ thể, một nghiên cứu đã chứng minh rằng các peptide đồng giúp phục hồi tính toàn vẹn của làn da sau sự tiếp xúc với SLS – một thành phần tẩy rửa trong nhiều loại dầu gội, xà phòng cũng như các sản phẩm đã qua giặt rửa.
• Vẫn chưa rõ ràng rằng liệu peptide đồng có thể đảo ngược tình trạng nếp nhăn và các biểu hiện lão hóa khác hay không trên làn da nguyên vẹn. Về mặt lý thuyết, điều này là có thể bởi chúng có khả năng thúc đẩy sự thoái hóa của các collagen liên kết chéo bất thường (tìm thấy trong mô sẹo và trong nếp nhăn ở mức độ thấp hơn). Ngoài ra, chúng cũng kích thích sự sản xuất các sợi collagen bình thường hiện diện trong các làn da khỏe mạnh. Trong một nghiên cứu nhỏ, peptide đồng đã thể hiện có khả năng thúc đẩy tổng hợp collagen trong làn da toàn vẹn. Thực tế, trong nghiên cứu đó các peptide đồng tạo nên sự kích thích sản sinh collagen thậm chí mạnh hơn cả tretinoin và ascorbate (vitamin C).

Lưu ý: trong khi việc sử dụng hợp lý peptide đồng giúp thúc đẩy tổng hợp collagen và mang lại hiệu quả chống oxy hóa (thông qua việc kích thích enzyme chống oxy hóa superoxide dismutase), việc sử dụng quá mức có thể mang tác dụng ngược lại bởi sự gia tăng mức đồng tự do và / hoặc thúc đẩy tổng hợp quá mức các metalloproteinase. Đồng tự do làm gia tăng tổn thương gốc tự do và hư hỏng collagen dẫn đến đẩy mạnh tiến trình lão hóa. Metalloproteinase có thể tiêu hóa collagen và elastin, làm suy yếu sức khỏe làn da và gây nên tình trạng chảy xệ. Các vấn đề này dường như không xảy ra ở nhiều người dùng. Tuy nhiên, có một số báo cáo chỉ ra rằng các tác dụng phụ này có thể xuất hiện đối với các trường hợp sử dụng quá mức, không hợp lý hay thậm chí là cả chế độ sử dụng bình thường ở những đối tượng nhạy cảm. Các nghiên cứu sâu và đầy đủ hơn là cần thiết để có thể đánh giá tốt hơn các nguy cơ này.