CÁC BƯỚC CHUẨN BỊ TRƯỚC QUY TRÌNH THAY DA HÓA HỌC
LỢI ÍCH CỦA VIỆC CHUẨN BỊ CHO DA
Lợi ích chính yếu
Tránh nhiều tác dụng phụ
Chuẩn bị cho da trước khi quy trình thay da TCA-SAS giúp ngăn chặn herpes, nhiễm khuẩn và nhiễm nấm mycotic.
Cải thiện tính thấm của các tác nhân thay da
Bước chuẩn bị với các AHA hoặc tretinoin làm giảm độ dày của lớp sừng. Đây là hàng rào bảo vệ tự nhiên của da nên khi hàng rào này không còn đủ dày sẽ tạo điều kiện cho các tác nhân thay da dễ dàng thấm qua lớp đáy của biểu bì và thấm sâu hơn vào lớp trung bì. Cần lưu ý là không phải tất cả các quy trình thay da đều đòi hỏi bước chuẩn bị như vậy.
Tính thấm đồng đều các tác nhân thay da
Độ dày của da không đồng đều giữa các vùng da, đều này dẫn đến những khác biệt về mức độ thâm nhập của cùng một tác nhân thay da. Bước chuẩn bị đúng đắn với các AHA và/hoặc tretionin có khuynh hướng làm đồng đều hơn độ dày của da và cho phép các tác nhân hoạt động thâm nhập được đồng đều hơn vào bên trong da.
Ở những vùng dày sừng, các acid sẽ ít thấm qua được vì vậy bước chuẩn bị trước khi thay da bằng tretinoin sẽ giúp làm đồng đều hơn độ dày của lớp sừng và tăng cường tính thấm toàn diện của lớp biểu bì.
Giảm nguy cơ biến đổi sắc tố
Những bệnh nhân có da nâu hoặc da sậm màu, gốc Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha hoặc gốc người châu Á dễ xảy ra biến đổi sắc tố hơn những bệnh nhân có gốc da trắng. Cần lưu ý là kiểu di truyền không phải lúc nào cũng tương ứng với kiểu hình và có những loại da sáng màu phản ứng cùng mức độ như da sậm màu. Bước chuẩn bị với tretinoin giúp phân tán các hạt melamin và giảm tổng lượng của melamin trong lớp biểu bì thậm chí nhiều hơn AHA. Điều này làm giảm nguy cơ viêm và biến đổi sắc tố sau quy trình thay da.
Các chất ức chế tyrosinase nên được sử dụng để điều trị sau liệu trình cũng như cũng như chuẩn bị trước liệu trình (1 tháng trước quy trình thay da khi có nguy cơ thay đổi sắc tố da, tức là lúc TCA-SAS hoặc AHA được sử dụng).
Tăng cường khả năng hồi phục của da
Sau quy trình thay da, da cần được hồi phục càng nhanh chóng càng tốt để duy trì cân bằng nội môi của toàn bộ cơ thể. Bước chuẩn bị với tretinoin giúp kích thích tái tạo lại biểu mô nếu được dùng trước khi thay da và phải được sử dụng ở nồng độ 0,05-0,1%. Lý tưởng nhất, bước chuẩn bị nên được bắt đầu 3-4 tuần trước khi thay da TCA–SAS. Tretinoin đã được công nhận về mặt khoa học có thể sử dụng dự phòng để thúc đẩy tiến trình hồi phục của da sau liệu trình. Tuy nhiên, việc sử dụng tretinoin kéo dài suốt giai đoạn sau thay da có vẻ như làm chậm quá trình tái tạo da. Lưu ý là không phải tất cả các quy trình thay da đều cần áp dụng bước chuẩn bị này để tái tạo lại biểu mô.
Lợi ích thứ yếu
Kiểm tra tuân thủ của bệnh nhân
Một bệnh nhân từ chối tuân thủ những hướng dẫn cho bước chuẩn bị da trước khi quy trình thay da sẽ có khuynh hướng không để ý đến lời khuyên về việc chăm sóc trong và sau các lần điều trị. Không thích hợp để tiến hành quy trình thay da cho một bệnh nhân không có khả năng nhận thức hoặc tuân thủ sự chỉ dẫn của bác sĩ. Kiểm tra tuân thủ của bệnh nhân là một bước quan trọng bởi vì việc chuẩn bị cho da và tuân thủ chăm sóc bằng mỹ phẩm sau đó ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả điều trị.
Cho ý kiến về việc chăm sóc theo dõi
Dành cho những bệnh nhân tuân thủ, là một bước chuẩn bị để bệnh nhân có thể hình dung trước chế độ chăm sóc trong và sau khi quy trình.
Theo dõi tiến trình chuẩn bị
Theo dõi tiến trình chuẩn bị có thể đưa ra sự hình dung đối với da phản ứng và da nhạy cảm biểu hiện như thế nào. Do đó, nếu một bệnh nhân không thể dung nạp với hydroquinone trong giai đoạn chuẩn bị trước quy trình thay da sẽ dung nạp thậm chí còn ít hơn trong những ngày sau đó bởi vì da trở nên nhạy cảm hơn với bất kỳ sự kích ứng nào. Tương tự, nếu bệnh nhân có dị ứng với một trong các chất dùng trong giai đoạn chuẩn bị thì nên loại bỏ chất đó ra và và tránh sử dụng sau quy trình.
CÁC GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ
Chuẩn bị trung hạn và dài hạn
Các quy trình thay da với acid alpha-hydroxy (AHA) đem lại kết quả tốt nhất nếu có bước chuẩn bị cẩn thận trước đó và sau liệu trình được chăm sóc dài hạn mỗi ngày bằng mỹ phẩm. Bên cạnh đó, phải đảm bảo lớp sừng còn nguyên vẹn, không cho phép bất kỳ bước chuẩn bị nào trước khi thay da có khả năng làm tăng tính thấm của các acid để quá trình thay da diễn ra được an toàn.
Các quy trình thay da với acid trichloroacetic trong dung dịch nước đơn giản dạng gel hay dạng mặt nạ (TCA-SAS) luôn đòi hỏi phải chuẩn bị kỹ khoảng một tháng trước khi thay da. Bước chuẩn bị này giúp kích thích sự tái tạo tế bào keratin và làm giảm nguy cơ biển đổi sắc tố sau viêm và tránh để lại sẹo. Đồng thời ngăn chặn các giai đoạn đầu của quá trình biến đổi hóa sinh từ tyrosine thành các nhóm indole và melamin cũng như hạn chế phản ứng của các tế bào melanin đối với tia cực tím. Easy TCA® không đòi hỏi phải chuẩn bị với các quy trình cơ bản (cho tới khi có sự xuất hiện các điểm ghim rải rác hay lớp phủ mờ màu trắng). Bước chuẩn bị yêu cầu đối với những quy trình thay da đặc biệt sâu hay khi điều trị kết hợp với phương pháp làm mài mòn.
Resorcinol đem lại hiệu quả tốt hơn và ít để lại biến chứng hơn nếu da được chuẩn bị tốt trước khi bước vào quy trình.
Phenol thường không yêu cầu bất kỳ bước chuẩn bị cụ thể nào nhưng cần phải chăm sóc cẩn thận sau khi thay da.
Theo nguyên tắc chung, nhất thiết phải chuẩn bị cho da một cách cẩn thận bằng các chất ức chế tyrosinase nếu có bất kì nguy cơ biến đổi sắc số nào sau quy trình hoặc để tối ưu hóa hiệu quả điều trị nám. Acid retinoic và đôi khi là acid glycolic được sử dụng để tạo ra quá trình thâm nhập xuyên biểu bì hoặc làm tăng tác dụng của các tác nhân thay da.
Chuẩn bị ngay trước khi thay da
Thông thường, bệnh nhân phải làm sạch da bằng xà phòng và nước trước khi bước vào quy trình. Đầu tiên, bác sĩ sẽ sát trùng da bằng cồn và loại bỏ dầu nhờn bằng aceton hoặc ether. Những chất này tạo điều kiện các tác nhân thay da, có bản chất là các chất thân nước và khó thâm nhập qua lớp dầu bảo vệ của da, có thể thấm sâu và đồng đều hơn vào trong da. Chúng phá vỡ một số protein và phospholipid của màng tế bào, làm tăng tác dụng của các tác nhân acid khi được đưa lên da sau đó.
Các quy trình thay da bằng AHA đòi hỏi sự chuẩn bị rất cẩn thận trước khi tiến hành. Da cần được làm sạch bằng nước xà phòng, rửa sạch hoàn toàn, tẩy dầu nhờn với acetone và sát trùng bằng cồn. Khác với thay da cổ điển AHA, với Easy Phytic® , da phải được làm sạch bằng các dạng rửa có bọt dịu nhẹ, không kích ứng và chỉ chứa các chất hoạt động bề mặt để các acid không thấm quá nhanh qua da, làm bão hòa khả năng đệm tự nhiên của da, khiến cho không thể trung hòa kịp dòng acid đi vào đột ngột. Khi làm sạch và loại bỏ nhờn hoàn toàn cho da trước khi thực hiện quy trình thay da với Easy Phytic® sẽ bắt buộc bác sĩ phải trung hòa theo cách cổ điển, tuy nhiên nếu không có bước chuẩn bị trước đó thì không cần phải trung hòa.
Đối với thay da bằng các tác nhân như TCA-SAS, resorcinol, acid salicylic, acid azelaic hay phenol, da cần phải được loại bỏ hoàn toàn lớp trang điểm, loại bỏ nhờn và sát trùng. Mặc khác, đối với dung dịch Easy TCA®, có chứa các saponin do đó việc loại bỏ lớp trang điểm trước khi thay da và loại bỏ nhờn là không cần thiết; hàng rào bảo vệ tự nhiên của da mỏng đi không đáng kể khi thay bằng tác nhân này, do đó không cần bất kỳ sự chuẩn bị đặc biệt nào trước thay da.
CÁC SẢN PHẨM THƯỜNG DÙNG CHO BƯỚC CHUẨN BỊ CHO DA
Các sản phẩm thường dùng cho bước chuẩn bị trước quy trình là kem hóa học, tretionin, các AHA và các chất ức chế tyrosinase. Dung dịch Jessner đôi khi cũng được sử dụng như một bước chuẩn bị cho da. Việc đánh giá tình trạng da để tránh nhiễm trùng rất cần thiết, đặc biệt đối với bệnh Herpes.
Phòng ngừa nhiễm trùng
Phòng ngừa virus herpes simplex là việc cần thiết đối với bệnh nhân có tiền sử nhiễm trùng (chỉ cần một lần mắc bệnh herpes là đủ). Phòng ngừa herpes cần được thực hiện khi thay da đến lớp trung bì nhú. Điều này cũng cần đối với thay da bề mặt có kèm theo các phản ứng viêm dữ dội, như là trường hợp thay da với resorcinol, các AHA cổ điển và TCA–SAS. Điều này không cần thiết khi dùng Easy TCA® với quy trình cơ bản hoặc Easy Phytic®. Xử trí phòng ngừa nhiễm trùng cần được thực hiện tùy thuộc vào mức độ sâu khi thay da.
Bảo vệ tránh ánh nắng
Để đạt được hiệu quả bảo vệ da dưới tác động ánh nắng mặt trời thì tốt nhất nên bắt đầu chống nắng 2 tuần trước khi bước vào quy trình thay da nông hoặc sâu và thậm chí trước những đợt thay da bề mặt nhằm ức chế hoạt động của tế bào melanin và tránh kích thích sự sản sinh quá mức melanin trước điều trị.
Phòng ngừa biến đổi sắc tố
Trước khi tiến hành bất kỳ quy trình thay da cổ điển nào cũng đều phải có các bước để hạn chế nguy cơ biến đổi sắc tố. Các chất ức chế tyrosinase (hydroquinone, acid kojic, acid azelaic, arbutin, Morus Alba, chiết xuất licorice, …) được chỉ định đặc biệt để ức chế quá trình chuyển tyrosine thành melamin. Các biện pháp phòng ngừa biến đổi sắc tố nên bắt đầu 3-4 tuần trước quy trình thay da nông hoặc sâu.
Phối hợp hydroquinone (2-4%) với acid kojic (2-3%) hoặc phối hợp hydroquinone (2-4%) với acid glycolic (8-10%) thường đem lại hiệu quả cao. Một vài bệnh nhân có thể phát triển thành tăng sắc tố hay thậm chí là rối loạn sắc tố da nám xanh khi trị liệu bằng hydroquinone. Những bệnh nhân có da sậm màu là các đối tượng dễ gặp phải nguy cơ này nhất. Việc sử dụng nồng độ cao hydroquinone trong thời gian dài có thể cũng gây ra mất sắc tố lốm đốm trên nền da tăng sắc tố.
Hydroquinon bị cấm lưu hành dưới dạng thành phần mỹ phẩm hoặc các sản phẩm dược mỹ phẩm ở nhiều quốc gia và đã được thay thế thành công bằng các công thức mới kết hợp với các chất ức chế tyrosinase khác. Các dạng kem chứa acid azelaic (thường ở nồng độ 20%) được coi là chất tẩy trắng nhẹ khi sử dụng ít nhất 4-6 tháng. Acid azelaic là một chất kích ứng được sử dụng chủ yếu khi các công thức khác không thể sử dụng được . Đối với da dầu hoặc da dày, các chất ức chế tyrosinase có thể được bào chế ở dạng gel để thấm qua da dễ dàng hơn và cho phép bệnh nhân có thể trang điểm dễ dàng ngay sau khi chúng được sử dụng.
