MỤN VIÊM VÀ LÃO HÓA DA

Mụn viêm và sự lão hóa có một số mối liên hệ nhất định. Mụn trứng cá được biết thường bắt đầu xuất hiện ở một độ tuổi nhất định (khoảng thời gian dậy thì) và có xu hướng biến mất hẳn hoặc giảm dần vào những năm 20 tuổi (một số trường hợp vẫn tiếp tục có những đợt bùng phát mụn cho đến tuổi trung niên). Một vấn đề ít được biết đến hơn là việc mụn không được điều trị sẽ góp phần vào sự lão hóa da. Hơn nữa, một số liệu pháp điều trị mụn dù hiệu quả vẫn có thể thúc đẩy tiến trình lão hóa.

Mụn là một bệnh lý viêm mãn tính. Các làn da dễ sinh mụn thường trải qua quá trình viêm (vốn là một tác nhân thúc đẩy sự lão hóa) trong khoảng thời gian đáng kể. Viêm tạo ra các gốc tự do, kích hoạt các enzyme matrix metalloproteinase (các enzyme có chức năng thủy phân các thành phần cấu trúc của da như collagen và elastin), thúc đẩy sự tăng sinh tế bào quá mức,.v.v… Tất cả hoạt động này đều góp phần đáng kể vào tiến trình lão hóa da. Việc điều trị mụn, ít nhất là ở mức độ giảm số lượng các ổ viêm, được cho là bước chống lão hóa tốt nhất cùng với bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời đối với những bệnh nhân mụn.

Cách thức điều trị mụn có thể ảnh hưởng đáng kể đến sự lão hóa của làn da. Theo nguyên tắc chung, bất cứ liệu pháp điều trị nào gây kích ứng da và / hoặc khô da nên được áp dụng một cách thận trọng. Bản thân kích ứng góp phần vào sự lão hóa trong khi khô da quá mức cũng sẽ làm giảm khả năng của da trong việc làm lành tổn thương.

Benzoyl peroxide

Benzoyl peroxide là một tác nhân oxy hóa mạnh có khả năng diệt khuẩn thông qua việc tạo ra các gốc tự do oxy. Benzoyl peroxide dùng ngoài là một trong những liệu pháp điều trị mụn hiệu quả nhất. Nó có tiềm lực rất cao trong việc tiêu diệt khuẩn mụn P. acnes. Hơn nữa, benzoyl peroxide còn có một ưu điểm so với các loại kháng sinh là khuẩn mụn sẽ không thể hình thành khả năng kháng thuốc đối với thành phần này.

Không may thay, các gốc tự do oxy từ benzoyl peroxide rất nguy hại không chỉ đối với vi khuẩn mà còn với cả làn da. Chúng sẽ gây nên các tình trạng khô và kích ứng, tổn thương tế bào cũng như mạng lưới cấu trúc da, từ đó đẩy nhanh tốc độ lão hóa. Việc sử dụng trong thời gian ngắn và không quá thường xuyên tương đối không gây tổn hại làn da về mặt lâu dài. Mặt khác, việc sử dụng trong thời gian dài (đặc biệt là ở nồng độ cao) có khả năng gây lão hóa sớm trên da. Tốt nhất nên bắt đầu điều trị với các thành phần khác an toàn hơn. Tuy nhiên, đối với nhiều người thì benzoyl peroxide là liệu pháp điều trị hiệu quả duy nhất. Trong trường hợp này, nên lưu ý lựa chọn nồng độ thấp nhất có hiệu quả (nồng độ khoảng 2.5% có thể mang lại kết quả tốt, đặc biệt khi được kết hợp với các phương pháp khác).

Retinoid dùng ngoài

Retinoid dùng ngoài là một trong những chỉ định phổ biến nhất cho việc điều trị mụn. Các tác dụng phụ có thể gặp bao gồm kích ứng da, khô da và tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời. Về mặt lâu dài, kích ứng da mạn tính có thể thúc đẩy tiến trình lão hóa. Việc bỏ qua bước bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời trong thời gian sử dụng retinoid cũng có thể làm cho sự lão hóa diễn ra nhanh hơn.

Tuy nhiên, mối liên hệ giữa retinoid dùng ngoài và lão hóa da tương đối phức tạp hơn. Thực tế, tretinoin (một thành phần được sử dụng rộng rãi) là một trong số rất ít hoạt chất được chấp thuận bởi FDA về ứng dụng chống nhăn. Thật vậy, khi được sử dụng đúng cách, retinoid thật sự mang lại hiệu quả cải thiện đối với các biểu hiện lão hóa và thậm chí có thể ức chế một số cơ chế lão hóa da.

Một số trường hợp mụn đáp ứng với nồng độ retinoid đủ thấp để tránh các tình trạng vêm và kích ứng da mãn tính. Trong trường hợp này, bệnh nhân có thể đạt được các lợi ích cả về điều trị mụn và chống lão hóa. Tuy nhiên, nhiều người chỉ đáp ứng với các công thức retinoid đủ mạnh có thể gây kích ứng mạn tính. Đối với những trường hợp này, các liệu pháp thay thế khác nên được thử nghiệm.

Thay da

Thay da với các acid alpha hoặc beta-hydroxy là một quy trình được dùng phổ biến trong phác đồ điều trị mụn. Tuy nhiên, hiệu quả trị mụn của phương pháp này vẫn còn gây tranh cãi. Thay da có thể giúp cải thiện sự xâm nhập của các hoạt chất và khi được kết hợp với acid salicylic sẽ giúp giảm hình thành các ổ mụn. Ngoài ra, thay da ở mức độ vừa (đặc biệt là bằng các AHA) cũng có thể mang lại các lợi ích trẻ hóa da. Mặt khác, việc thay da quá mức có thể dẫn đến kích ứng, khô da, tăng tính nhạy cảm của da và góp phần đáng kể vào sự lão hóa.