SỬ DỤNG LASER TRONG XÓA XĂM( Phần I)
RỐI LOẠN SẮC TỐ
Rối loạn sắc tố được định nghĩa là một sự đổi màu da do lắng đọng của các săc tố (không phải là melanin). Các sắc tố trong trường hợp này được gọi là sắc tố ngoại sinh – nghĩa là màu mực được đưa từ bên ngoài vào da. Trong da liễu học và thẩm mỹ, loại bỏ hình xăm trang trí và xử lý hình xăm hư là 2 vấn đề khác nhau hoàn toàn. Những hình xăm sẽ được điều trị bằng laser Q-switched tác động lên sắc tố cụ thể như laser ruby 694 nm, Nd:YAG 532 hoặc 1064 nm và laser Alexandrite 755nm. Những công nghệ này được sử dụng trên toàn thế giới; ngoài ra tại Anglo-Mỹ PDL 510nm thường được sử dụng để xóa xăm. Ngoài hình xăm, rối loạn sắc tố còn bao gồm cả những trường hợp bị gây ra bởi các loại thuốc như aminodaron, doxorubicin, vàng, sắt hoặc minocyclin.
Hình xăm nghệ thuật
Lịch sử
Vào tháng 10 năm 1991, trên dãy Alps của Ý đã khai quật được một hóa thạch thời kỳ đồ đồng được ước tính là đã được 5000 tuổi. Nó được chú ý với không chỉ là cơ thể con người lâu nhất được tìm thấy mà còn bởi những hình xăm trên cơ thể. Hóa thạch có những hình xăm trên lưng, mắt cá chân và đầu gối phải. Ý nghĩa của những hình xăm vẫn còn chưa được lý giải.
Hình 1, 2. Những hình xăm thời xưa được trưng bày trong các bảo tàng
Nhà thám hiểm vòng quanh thế giới James Cook (1728-1779) là người đầu tiên giới thiệu về hình xăm tại Châu Âu. Ông không chỉ mang về nhiều thứ từ những cuộc thám hiểm của mình mà còn viết nhiều sách nghiên cứu về hình xăm. Trong số những người bản địa mà ông nghiên cứu, hình xăm được coi như một phù hiệu hoặc là cách nhận diện một bộ lạc, trong một trường hợp khác chúng được coi như cách bảo vệ con người khỏi bệnh tật. Trong sách thám hiểm của mình, Cook dùng từ “tattow” để chỉ hình xăm bắt nguồn từ từ “tautau” – vật mà người trên những hòn đảo trên Thái Bình Dương dùng để đâm, đánh hoặc cắt. Qua thời gian, từ “tattow” phát triển thành từ “tattoo”.
Văn hóa hình xăm phát triển vượt bậc qua thời kỳ phục hưng ở phương Tây kể từ cuối những năm 1980. Trước thời điểm đó, hình xăm chỉ xuất hiện ở những thủy thủ, xã hội Misfit và bọn tội phạm, nhưng sau đó đã có nhiều thay đổi đáng kể. Cả sau đó đến nay, hình xăm đã trở thành phương tiện thể hiện tính thành viên và trạng thái của một nhóm nào đó, hoặc được dùng để diễn tả sự vĩnh cửu hay một phương châm cá nhân. Một số người có ý định dùng hình xăm để khiêu khích trong khi những người khác chỉ đơn giản là muốn làm đẹp. Nhìn từ góc độ tâm lý học, mỗi hình xăm là sự phản ánh của việc định hình bản thân và cá tính của họ, dù cho hình xăm đã trở thành rất thông thường trong xã hội.
Đến 24% dân số Hoa Kỳ có ít nhất 1 hình xăm. Một cuộc khảo sát được thực hiện bởi Viện nghiên cứu dư luận Allensbach cho thấy rằng có 9% người Đức có ít nhất 1 hình xăm, trong đó có 23% thuộc độ tuổi từ 16-29. Con số này gia động ở các nước Châu Âu khác.
Hình xăm là một trạng thái rối loạn sắc tố không vĩnh viễn mà nó phụ thuộc vào sự thay đổi thái độ và mong muốn của con người, có thể ban đầu nó là một sự tự hào nhưng sau đó lại bị kỳ thị và họ hối hận. Dù cho là mực xăm tạm thời hay vĩnh viễn, các nhà xản xuất vẫn tuyên bố là mực xăm sẽ mờ dần sau từ 4-7 năm, mà thường sớm trước dự kiến. Nghiên cứu của Varma và Lanigan cho thấy trung bình sau khoảng 14 năm một người cảm thấy hối tiếc với hình xăm của mình và bắt đầu tìm cách để loại bỏ nó.
Hình 3. Hình xăm sau 2 năm (a) và 12 năm (b)
Một số phương pháp loại bỏ hình xăm không đặc hiệu như phẫu thuật cắt bỏ, siêu mài mòn, salabrasion (một phương pháp loại bỏ hình xăm bằng muối) hoặc dùng hồng ngoại để đông tụ máu luôn liên quan đến sẹo nên không được ưa thích. Trong những năm 1960, Goldman và các cộng sự là những người đầu tiên mô tả tác động của laser ruby lên da. Hình xăm nghệ thuật ban đầu được liệt kê trong chỉ định của loại laser này. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn không được theo đuổi một cách nghiêm túc dù cho các nhà nghiên cứu đã báo cáo nhiều thành công của họ. Năm 1983, Reid và các đồng sự tiến hành thêm các nghiên cứu lâm sàng với laser ruby Q-switched để chứng minh việc loại bỏ xăm hiệu quả và không để lại sẹo màu đen nghiệp dư và chuyên nghiệp. Bảy năm sau, phương pháp này phổ biến tại Hoa Kỳ nhờ có nhiều nghiên cứu lâm sàng và thực nghiệm.
Năm 1987, một nhóm nghiên cứu của Thụy Sĩ đã viết về việc loại bỏ hình xăm nghệ thuật bằng laser Q-switched Nd:YAG, họ công bố nghiên cứu trên tạp chí da liễu Der Hautarzt bằng cả tiếng Đức và tiếng Anh, đây là nghiên cứu đầu tiên về việc sử dụng cho chỉ định này.
Mô học
Hình 4. Hình xăm trước và sau 13 lần điều trị với laser Q-switched Nd:YAG
Mực xăm chủ yếu được tìm thấy trong nguyên bào sợi và đại thực bào, thường nằm ở những vùng xơ và vi mạch. Một lượng nhỏ mực xăm nằm trong các mô liên kết và khoảng gian bào. Kích thước của các hạt có thể khác nhau: các sắc tố đen thường đa hình với đường kính 0.5-4.0 µm trong khi các màu ngọc lam và đỏ thường to gấp đôi. Độ sâu của các sắc tố cũng khác nhau, các hình xăm nghiệp dư thường có sự đa dạng về kích thước hạt, hình dạng và vị trí. Các sắc tố thường có thể được phát hiện trong các hạch bạch huyết ngay cả những hình mới xăm. Hiện tượng mờ vết xăm xảy ra với hầu hết các hình xăm, được lý giải là do sự di chuyển của mực xăm vào các lớp sâu hơn của da.
