TÁC DỤNG CHỐNG OXY HÓA VÀ CHỐNG NẮNG ĐỒNG THỜI CỦA LYCOPENE
Lycopene là một hợp chất tự nhiên thuộc nhóm các chất được gọi là carotene. Các carotene là nhóm sắc tố thực vật tương đồng nhau về mặt cấu trúc hóa học và thường có màu sắc nằm trong vùng cam-đỏ-nâu. Các carotene khác nhau có khả năng loại bỏ gốc tự do và ngăn chặn ánh sáng nhìn thấy cũng như bức xạ UV ở các mức độ khác nhau.
Lycopene có lẽ là một thành phần tiêu diệt gốc tự do tốt nhất trong số các carotene. Nó có khả năng chống oxy hóa ít nhất là gấp 2 lần so với beta carotene. Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu đã xác định được một loạt các lợi ích dành cho sức khỏe của lycopene bao gồm giảm nguy cơ ung thư, bệnh tim mạch và một số bệnh lý mạn tính khác. Bên cạnh việc bảo vệ tế bào khỏi tổn thương gốc tự do, lycopene còn có thể mang lại nhiều lợi ích thông qua các tác động khác chẳng hạn như cải thiện chức năng của liên kết tế bào – tế bào và một vài khía cạnh của chuyển hóa tế bào. Sở hữu đặc tính tan trong dầu, lycopene tỏ ra đặc biệt hiệu quả ở những mô có hàm lượng lipid cao. Ví dụ, nó giúp giảm đáng kể nguy cơ ung thư ở tuyến tiền liệt, vốn là một cơ quan chứa rất nhiều lipid. Làn da (cũng là một cơ quan giàu lipid) do vậy cũng thu được khá nhiều lợi ích từ hoạt động chống oxy hóa của thành phần này. Về mặt lý thuyết, khả năng của lycopene trong việc điều chỉnh liên kết tế bào – tế bào có thể cung cấp thêm lợi ích về cải thiện cấu trúc da.
Khả năng ngăn chặn tia UV của lycopene là một tác dụng hữu hiệu khác đối với làn da. Tuy nhiên, lycopene có SPF chỉ ở khoảng 3. Chỉ số này là không đủ để bảo vệ làn da trước sự tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời tuy nhiên vẫn đủ để giảm đi tác động bất lợi của ánh nắng không trực tiếp (chẳng hạn như náng nắng xuyên qua cửa sổ). Đối với những người không thích sử dụng chống nắng thường xuyên thì có thể bảo vệ da bằng cách chỉ sử dụng chống nắng mỗi khi ra ngoài và dùng lycopene ở điều kiện trong nhà.
Làm thế nào để thu được lợi ích tốt nhất từ lycopene? Giống như hầu hết các thành phần chăm sóc da tự nhiên khác, lycopene hoàn toàn có thể được dùng ngoài da hoặc cung cấp thông qua thực phẩm hay các chế phẩm bổ sung. Cà chua là nguồn giàu lycopene nhất. Tuy nhiên, trong cà chua lycopene kết nối khá chặt với các chất xơ vốn rất khó tiêu hóa. Vì vậy, việc tiêu thụ cà chua tươi cung cấp hàm lượng tương đối thấp lycopene khả dụng sinh học. Cà chua chế biến (chẳng hạn như hỗn hợp nhão hoặc sốt cà chua) cung cấp lượng lycopene cao hơn rất nhiều. Dù vậy, để có được các lợi ích đáng kể dành cho làn da và sức khỏe, cần phải dùng ít nhất 100 gram hỗn hợp nhão cà chua mỗi ngày. Cách đơn giản hơn có lẽ là sử dụng các chế phẩm bổ sung có sẵn tại các cửa hàng chăm sóc sức khỏe.
Việc cung cấp thông qua chế độ ăn uống hoặc các chế phẩm bổ sung có lẽ không đủ để tối ưu hóa các lợi ích dành cho làn da của lycopene. Sau khi tiêu hóa, lycopene được phân bố khắp cơ thể và chỉ một lượng tương đối nhỏ có thể đến được làn da. May mắn thay, lycopene hấp thu khá tốt qua đường dùng ngoài (chẳng hạn dạng kem hoặc lotion) bởi nó có đặc tính tan trong dầu và kích thước phân tử khá nhỏ. Nhược điểm duy nhất của lycopene dùng ngoài là nó có thể gây bết màu trên da (trong vùng cam-đỏ-hồng). Một số người không thích điều này và chỉ sử dụng vào ban đêm trong khi một số khác lại khá thích bởi nó có thể tạo màu sắc rám nắng nhẹ tự nhiên. Biểu hiện trên da của lycopene có thể tùy thuộc vào cấu trúc, tông màu da cũng như cách thức trang điểm. Tuy nhiên, các lợi ích bao gồm khả năng chống oxy hóa, bảo vệ da chống tia UV và có thể là cả hiệu quả chống lão hóa lại có thể đạt được với bất kỳ cấu trúc hay loại da nào.
Các loại kem và lotion lycopene thương mại hiện đã có sẵn trên thị trường, tuy nhiên chúng thường có giá khá đắt. Một vấn đề khác của những sản phẩm chứa lycopene hay bất kỳ thành phần chống oxy hóa nào khác là một khi sản phẩm đã được mở (hoặc còn nguyên vẹn nhưng kém kín), hàm lượng hoạt chất sẽ bắt đầu giảm sút theo thời gian do tiếp xúc với oxy không khí. Để tránh nhược điểm này, có thể tự pha chế các loại kem hoặc lotion chứa lycopene tại nhà để đảm bảo hàm lượng hoạt chất cũng như tiết kiệm chi phí đáng kể.
Đáng chú ý, một họ hàng hóa học khác của lycopene là astaxanthin (một loại carotenoid) cũng tỏ ra sở hữu các lợi ích dành cho sức khỏe và làn da. Astaxanthin có cách thức hoạt động tương tự lycopene trong nhiều trường hợp. Dù vậy, cũng có rất nhiều điểm khác biệt khiến chúng không thể thay thế cho nhau hoàn toàn. Thực tế, việc kết hợp lycopene và astaxanthin có thể mang lại các kết quả cộng gộp đáng kể, dù cho trên thị trường hiện tại vẫn chưa có nhiều chế phẩm sử dụng đồng thời cả hai thành phần này.
