VIÊM DA TIẾP XÚC ÁNH SÁNG (PHẦN I)

Viêm da tiếp xúc ánh sáng hay còn gọi là viêm da Berloque là tên bắt nguồn từ chữ “berlock” trong tiếng Đức hoặc “berloque” trong tiếng Pháp. Rosenthal đặt ra thuật ngữ này vào năm 1925 để mô tả các vệt sắc tố trên cổ, mặt, cánh tay hoặc trên cơ thể. Ông nghi ngờ chúng được tạo ra do các giọt chất lỏng, ông không biết rằng năm 1916, Freund đã mô tả các đốm sắc tố này do tiếp xúc với ánh sáng mặt trời sau khi sử dụng nước hoa eau de cologne. Các thành phần gây ra phản ứng quang độc tính hình thành sắc tố được biết là bergapten, một thành phần tinh dầu của bergamot, có nguồn gốc từ vỏ loài Citrus bergamia. Một số trường hợp đã được báo cáo trong những năm 1950 và 1960 sau khi tăng sử dụng nước hoa chứa tinh dầu của bergamot và tắm nắng. Từ khi tinh dầu bergamot nhân tạo ra đời cùng với giảm sử dụng các thành phần tự nhiên trong nước hoa, viêm da tiếp xúc ánh sáng hiếm gặp hơn.

Các vệt sắc tố trên lưng bàn tay của bệnh nhân bị quang độc tính do bergapten.

Sinh lý bệnh

Quang độc tính là hiện tượng hóa học gây ra kích thích da cấp tính không miễn dịch khi tiếp xúc với ánh sáng (thường trong phổ UVA, tức là 320-400nm). Phản ứng của da giống như bị cháy nắng quá mức và ngay cả khi da không nhạy cảm trước đó; nó có thể được gây ra bởi một tiếp xúc đồng thời với hóa chất và ánh sáng. Hóa chất quang hoạt có thể xâm nhập vào da thông qua hệ thống phân phối tại chỗ hoặc thông qua đường uống, hít và tiêm. Phản ứng có thể xảy ra ở tất cả mọi đối tượng khi nồng độ chất hóa học và liều lượng ánh sáng đủ lớn.

Trong trường hợp viêm da tiếp xúc ánh sáng, phản ứng quang độc tính gây ra bởi tác động của tia cực tím bước sóng dài (UVA) trên bergapten hay 5-methoxypsoralens, một furocoumarin được biết là thành phần quang hoạt duy nhất trong tinh dầu bergamot (xem hình bên dưới). Sự kết hợp bức xạ UVA và bergapten gây tăng cường hình thành melanin và sự gia tăng tương ứng về số lượng các tế bào sinh sắc tố chức năng. Sự phân bố melanosomes trong tế bào sừng thay đổi từ dạng kết hợp thành đơn lẻ.

Cấu trúc phân tử của 5-methoxypsoralen (bergapten)

Dịch tễ học

Tần suất

Tỷ lệ chính xác của viêm da berloque chưa được biết rõ ràng. Ở Hoa Kỳ, viêm da berloque hiện nay cực kỳ hiếm do việc sử dụng các công thức nước hoa không chứa bergapten. Luật về các chất nguy hại của Hoa Kỳ đã ban hành các quy định nêu rõ rằng các sản phẩm có chứa tinh dầu bergamot không được vượt quá 62ppm bergapten, 2% tinh dầu bergamot. Tuy nhiên, ở một số quốc gia tinh dầu bergamot vẫn tiếp tục được sử dụng, do đó viêm da tiếp xúc ánh sáng vẫn được coi là một vấn đề. Gần đây, một bệnh nhân đã được báo cáo mắc viêm da berloque nghiêm trọng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời ngay sau khi sử dụng nước hoa có chứa tinh dầu bergamot.

Chủng tộc

Chưa có thông tin chính xác về chủng tộc dễ mắc viêm da tiếp xúc ánh sáng.

Giới tính

Viêm da tiếp xúc ánh sáng thường xảy ra ở nữ giới sử dụng nước hoa chứa tinh dầu bergamot, nhưng nam giới sử dụng nước hoa hoặc các sản phẩm chứa hương liệu như lotion dưỡng da sau cạo râu, cũng mắc phải viêm da tiếp xúc ánh sáng.

Tuổi

Viêm da berloque thường xảy ra ở phụ nữ, nhưng nó cũng có thể xảy ra ở bất cứ độ tuổi nào, bất cứ đối tượng nào sử dụng hương liệu có chứa tinh dầu bergamot.