CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN THAY DA SINH HỌC (PHẦN II)
Chuẩn bị da
Giai đoạn này giúp mang lại nhiều lợi ích nếu bệnh nhân sẵn sàng tuân thủ thực hiện dưới sự giám sát y tế. Việc âm thầm sử dụng các sản phẩm tại nhà của bệnh nhân đôi khi gây nên một số vấn đề tiêu cực. Bác sỹ phải nắm được tiền sử sử dụng mỹ phẩm của bệnh nhân đặc biệt là một số hoạt chất như tretinoin hay các retinoid khác, acid glycolic, benzoyl peroxide,.v.v… vốn tăng cường khả năng xâm nhập vào da của các acid từ đó làm tăng độ sâu xâm lấn của quy trình hơn so với dự kiến. Một số bệnh nhân do muốn xuất hiện ở cơ sở điều trị với làn da sạch và sáng nên trước đó đã tẩy tế bào chết hoặc sử dụng kem làm trắng quá mức, từ đó làm tăng độ nhạy cảm của da với liệu pháp. Các bác sỹ cần phải tư vấn thật kỹ để nắm rõ được điều này.
Màu da
Yếu tố này nên được đánh giá cụ thể và kỹ lưỡng khi lựa chọn quy trình thay da. Các làn da Fitzpatrick loại I-III có thể đáp ứng được với bất kỳ loại thay da nào. Bệnh nhân thuộc Fitzpatrick loại IV có màu mắt sáng thì có ít nguy cơ gặp phải tình trạng rối loạn sắc tố sau thay da hơn so với bệnh nhân có màu mắt tối thuộc cùng loại da. Loại V và VI là hai loại da có nhiều nguy cơ nhất đối với liệu pháp này và được khuyến cáo không nên đi sâu quá lớp hạ bị nhú để tránh tình trạng nhược sắc. Da loại V cũng xuất hiện tình trạng tăng sắc tố nhanh chóng. Chế độ chăm sóc đặc biệt nên được chú trọng ở các bệnh nhân có xu hướng tăng sắc tố kéo dài sau các vết muỗi chích hay vết thương nhỏ. Các quy trình thay da phenol cục bộ chỉ nên được thực hiện trên bệnh nhân có loại da Fitzpatrick nhỏ hơn IV để vùng da điều trị với phenol không bị sáng màu hơn các vùng da xung quanh, dù cho trước đó đã thực hiện quy trình thay da trung bình để làm đồng đều tông màu da.
Thay da dành cho nam giới
Nhu cầu của nam giới đối với các quy trình chăm sóc da cơ bản ngày càng cao. Bởi vì cấu trúc da dày hơn, các kết quả đạt được không tốt như ở phái nữ. Mặt khác, lượng PSUs cao hơn giúp da làm lành nhanh chóng cũng như ít nguy cơ tạo sẹo hơn. Do nam giới không thể sử dụng mặt nạ che phủ (camouflage make-up) nên sẽ tương đối khó khăn để có thể thực hiện các quy trình thay da phenol cục bộ hoặc toàn mặt. Hơn nữa, thay da phenol ít mang lại các kết quả nổi trội cho da dày hơn so với da mỏng. Đối với quy trình thay da đến lớp hạ bì nhú hoặc hạ bì lưới, tốt nhất không nên cạo râu trong thời gian bong tróc. Thông thường có thể cạo râu vào ngày thứ 8 sau điều trị. Về kem dưỡng, nên tránh các sản phẩm có chứa cồn mà thay vào đó là các loại kem dưỡng ẩm, chống oxy hóa và sau cùng là chống nắng bảo vệ da.
Trang điểm
Đây cũng là một vấn đề mà bệnh nhân rất thường thắc mắc. Về nguyên tắc chung, có thể trang điểm ngay cả khi da đang trong giai đoạn bong tróc sau các quy trình thay da biểu bì cạn hay thay da đến lớp đáy biểu bì, tuy nhiên chắc chắn bề mặt da trông vẫn sẽ không như bình thường. Sau quy trình thay da đến lớp hạ bì nhú hoặc hạ bì lưới, bệnh nhân thường được khuyến cáo trang điểm lại ở ngày thứ 8. Các bệnh nhân không thích trang điểm cần được cảnh báo về khả năng đỏ da sau điều trị với mức độ tùy thuộc vào độ sâu thay da. Một vài bệnh nhân do vậy khó có thể thực hiện liệu pháp hoặc do cuộc sống và bản chất công việc thường ngày của họ không cho phép hình ảnh xấu đi hoặc do họ không quen với việc trang điểm. Trong các trường hợp này, thay da nhẹ với Easy TCA® được khuyến cáo lựa chọn.
Hút thuốc
Khá rõ ràng rằng lượng gốc tự do được sản sinh ra mỗi khi hút thuốc góp phần đáng kể vào tình trạng lão hóa của cơ thể nói chung và làn da nói riêng. Các tài liệu nghiên cứu về sự khác nhau giữa làn da của các cặp đôi song sinh, một người hút thuốc và người còn lại thì không, cho thấy làn da của đối tượng hút thuốc có sự xuống cấp rõ rệt. Hút thuốc gây co mạch và làm tổn thương các vi mạch máu lặp đi lặp lại, việc này ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và thúc đẩy tiến trình lão hóa của làn da. Không có vấn đề gì lớn đối với bệnh nhân hút thuốc khi thực hiện quy trình thay da, tuy nhiên đối với các đối tượng nghiện thuốc nặng thì cần phải thật thận trọng khi chỉ định quy trình thay da đến lớp hạ bì nhú. Thay da toàn khuôn mặt với phenol nên được thực hiện cẩn thận bởi có nguy cơ gây phù nề thanh quản. Thay da phenol cục bộ thì an toàn hơn và tránh được tình trạng này, ví dụ chỉ thực hiện trên vùng xung quanh mép miệng (vùng da thường tổn thương nặng ở bệnh nhân hút nhiều thuốc) và xử lý vùng mặt còn lại với acid trichloroacetic đến lớp hạ bì nhú.
Chậm phát triển trí tuệ và thay da
Mức độ chậm phát triển trí tuệ càng nghiêm trọng thì độ sâu thay da phải càng thấp. Áp dụng tương tự với các bệnh nhân quá mẫn cảm.
Dinh dưỡng và thay da
Chế độ dinh dưỡng của bệnh trong thời gian hồi phục là một yếu tố quan trọng để đạt được kết quả điều trị tốt. Để tất cả các giai đoạn làm lành da diễn ra một cách hiệu quả nhất, việc đảm bảo sự cân bằng các dưỡng chất cũng như các vi dưỡng chất là rất cần thiết. Rõ ràng rằng chế độ dinh dưỡng nghèo nàn sẽ ảnh hưởng nhiều đến kết quả của các quy trình thay da sâu hơn là thay da cạn. Nhiều protein sẽ được tổng hợp trong suốt quá trình làm lành sau quy trình thay da trung bình, khi đó cần có nhiều acid amin để hình thành ma trận tạm thời cũng như tổng hợp các collagen mới. Đối với các bệnh nhân bị sụt cân ngoài ý muốn khá nhiều, họ sẽ không có đủ lượng protein dự trữ cần thiết cho quá trình phục hồi và tái tạo làn da. Thay da cũng sản sinh ra stress vốn gây ra trạng thái cường dị hóa với mức độ tùy thuộc vào độ sâu xâm lấn. Bệnh nhân tiểu đường phụ thuộc insullin, bệnh nhân vừa trải qua phẫu thuật hoặc chấn thương nặng mất đi một phần gan, thận hoặc bệnh nhân viêm mạn tính không phải là các đối tượng thích hợp cho liệu pháp thay da (trung bình trở lên) bởi nhu cầu protein của họ rất cao. Nhu cầu protein cho cơ thể hằng ngày là 1.5 g/kg. Các acid amin được xem là thiết yếu nhất bao gồm arginine và glutamine. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu nào chứng minh rằng việc dùng các chế phẩm bổ sung có thể cải thiện tích cực quá trình làm lành vết thương. Arginine là một tiền chất của proline và collagen, được khuyến cáo liều bổ sung khoảng 15-25 g/ngày. Nó hoạt động như một chất thích kích cục bộ của tế bào lympho cũng như chất kích thích chung cho sự sản xuất các hormone tăng trưởng (HGH) và yếu tố tăng trưởng giống insullin (IGF-I). Glutamine cũng kích thích tiết HGH đồng thời có khả năng chống oxy hóa và là nguồn năng lượng cho các nguyên bào sợi, tế bào sừng hóa, tế bào lympho cũng như các đại thực bào. Liều bổ sung khuyến cáo là 10-30 g/ngày.
Carbohydrate và các acid béo cũng rất cần thiết cho sự tái tạo nhanh chóng và hiệu quả của làn da. Ma trận ngoại bào được tạo thành bởi các glycosaminoglycan và proteoglycan, đây là các polysaccharide liên kết với protein. Acid béo omega-6 cần thiết cho sự hình thành màng tế bào. Có thể bổ sung acid linoleic và linolenic đối với các bệnh nhân có vấn đề về máu.
Nhiều nguyên tố vi lượng đóng vai trò quan trọng đối với chức năng của các enzyme, giúp chúng duy trì hoạt động hiệu quả. Đồng cần cho sự hình thành mạng lưới collagen và hoạt động chống oxy hóa của men superoxide dimutase, sắt cần cho sự tổng hợp collagen trong khi kẽm là một đồng yếu tố của các men polymerase, đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp protein cũng như kích thích phân chia tế bào.
Các vitamin cũng đóng vai trò nhất định trong quá trình làm lành của da. Vitamin A tham gia vào quá trình hình thành mạch và biệt hóa tế bào sừng, kích thích sản sinh collagen đồng thời tăng cường độ keo gian bào và hệ miễn dịch của da. Vitamin E có thể được dùng như là một thành phần chống oxy hóa thân nước. Vitamin C cần thiết cho sự tổng hợp collagen cũng như sự ổn định của các chuỗi xoắn ba collagen. Sau thay da, có thể bố sung vitamin này với liều 500-1000 mg/ngày.