ELASTIN VÀ SỨC KHỎE LÀN DA
Khi được hỏi loại protein nào là quan trọng và cần thiết nhất để duy trì sự tươi trẻ của làn da (săn chắc, linh hoạt, không có các tình trạng nếp nhăn, chảy xệ), hầu hết mọi người và cả nhiều chuyên gia đều sẽ nói rằng đó là collagen. Collagen đúng thật là rất quan trọng đối với làn da, nó là một protein cấu trúc chính yếu có vai trò kết nối và duy trì tính toàn vẹn của da. Tuy nhiên, vẫn còn một loại protein khác với mức độ quan trọng không kém, đó là elastin, một protein được tìm thấy trong bất kỳ mô liên kết đàn hồi nào. Nó chịu trách nhiệm cho khả năng của mô trong việc phục hồi trạng thái ban đầu sau khi bị kéo căng.
Hóa học elastin
Elastin là một protein được hợp thành chủ yếu bởi các acid amin như glycine, valine, alanine và proline. Giống như collagen, nó được sản sinh bởi các tế bào mô liên kết gọi là nguyên bào sợi. Cụ thể hơn, các nguyên bào sợi tạo ra tropoelastin là một dạng hòa tan chưa hoàn thiện của elastin. Các phân tử tropoelastin sau đó hình thành liên kết chéo trong một phản ứng được xúc tác bởi enzyme lysyl oxidase tạo thành một mạng lưới bền và đàn hồi của các sợi elastin.
Elastin và sự lão hóa
Một thử nghiệm đơn giản để kiểm tra mức độ lão hóa của làn da là xem xét thời gian da phục hồi lại cấu trúc ban đầu sau khi bị ấn hay kéo căng (có thể thử ở mặt trên của bàn tay). Làn da trẻ trung sẽ trở lại hình dạng ban đầu gần như ngay lập tức trong khi da lão hóa sẽ phải mất đến vài giây. Nguyên nhân của sự khác biệt này chính là ở số lượng và chất lượng của elastin bên trong da.
Lượng elastin trong da thường đạt mức cao nhất ở tuổi vị thành nhiên hoặc giai đoạn sớm của tuổi trưởng thành và sau đó bắt đầu giảm dần theo thời gian. Khả năng sản sinh elastin mới của các nguyên bào sợi ở da lão hóa suy giảm khá nhiều. Sự thiếu hụt elastin này có vẻ không phải là kết quả của tình trạng giảm sút nguyên bào sợi hay sự đột biến ở các gen mã hóa elastin mà nhiều khả năng hơn là do các thay đổi của môi trường sinh hóa trong da theo tiến trình lão hóa làm ức chế quá trình tổng hợp elastin. Vì vậy, ít nhất là về mặt lý thuyết, sự sản sinh elastin có thể được phục hồi về mức vốn có của nó bằng các tín hiệu hóa sinh thích hợp.
Tăng cường lượng elastin trong da
Tăng cường lượng elastin trong da là một chủ đề có vẻ không được quan tâm nhiều trong lĩnh vực chăm sóc da. Điều này một phần là do sự tập trung quá mức của ngành công nghiệp mỹ phẩm cũng như các nghiên cứu da liễu vào collagen. Lượng collagen bên trong da có thể được cải thiện với rất nhiều các hoạt chất dùng ngoài (acid ascorbic, peptide đồng,.v.v…) cũng như các quy trình điều trị chuyên sâu (laser, tái tạo bề mặt,.v.v…). Tuy nhiên, đối với elastin thì ngược lại trong khi đây cũng là một thành phần cần thiết không kém cho hiệu quả trẻ hóa da. Dưới đây là một số cách tiếp cận ít nhất cho thấy sự hứa hẹn trong việc phục hồi và / hoặc bảo tồn lượng elastin ở các làn da đang có dấu hiệu lão hóa, tuy nhiên chúng vẫn cần được nghiên cứu nhiều hơn về tính hiệu quả.
Acid retinoic
Trong một nghiên cứu nuôi cấy mô, acid retinoic đã được chứng minh có khả năng kích thích tăng cường tổng hợp elastin trong tế bào cơ trơn mạch máu gà ở giai đoạn phôi thai lên đến 2,8 lần. Điều thú vị là retinol (một dạng của vitamin A thường được quảng bá trong ngành chăm sóc da là một sự thay thế tốt hơn cho acid retinoic) lại không hề có tác dụng gì trong nghiên cứu này. Có một số cơ sở để tin rằng các loại retinoid dùng ngoài có thể kích thích sản sinh elastin ở làn da người. Tuy nhiên, nghiên cứu chuyên sâu về tác dụng này vẫn còn hạn chế.
Tác nhân ức chế MMP
Trẻ hóa da không chỉ là tăng cường sản sinh nhiều hơn các thành phần bên trong cấu trúc da như collagen và elastin mà còn là bảo vệ lượng sẵn có của chúng tránh khỏi tình trạng suy giảm. Sự suy giảm này chủ yếu là do enzyme thủy phân protein (MMP). Có nhiều loại MMP khác nhau, trong đó một số tham gia vào việc phân hủy elastin là MMP-2, MMP-9, MMP-12 và có thể là một vài dạng khác. Việc ức chế các enzyme này có thể làm tăng lượng elastin trong da thông qua việc giảm tỷ lệ thoái hóa của nó.
Các quy trình tổn thương mô có kiểm soát
Một số quy trình trẻ hóa da (chẳng hạn như các loại laser hay các quy trình thay da vừa đến sâu) hoạt động bằng cách tạo ra tổn thương mô có kiểm soát giúp kích thích quá trình tái tạo làn da, từ đó dẫn đến sự gia tăng sản xuất các thành phần cấu trúc da mới, mang lại tác dụng tái tạo và trẻ hóa da tự nhiên. Protein nổi bật được sản xuất trong suốt quá trình làm lành của da là collagen tuy nhiên sự sản sinh elastin cũng được gia tăng cùng lúc. Dù vậy, các quy trình này có tạo nên sự cải thiện bền vững về mật độ cũng như chất lượng của elastin hay không vẫn chưa thực sự rõ ràng.
Tropoelastin dùng ngoài
Như đã đề cập ở trên, các nguyên bào sợi sản xuất ra dạng hòa tan chưa hoàn thiện của elastin (tropoelastin), thành phần sau đó sẽ thấm vào lớp trung bì để tạo nên một mạng lưới đàn hồi bền vững. Sẽ như thế nào nếu tropoelastin được thoa lên da dưới dạng kem? Nó sẽ mang lại lợi ích? Một vài công ty đã tuyên bố rằng sản phẩm chứa tropoelastin của họ có khả năng làm gia tăng lượng elastin bên trong da từ đó giúp cải thiện các tình trạng nếp nhăn và lỏng lẻo cấu trúc da. Tuy nhiên, dữ liệu nghiên cứu của họ vẫn chưa được công bố trên các tạp chí khoa học. Hơn nữa, các phân tử lớn như tropoelastin thường không xâm nhập được dễ dàng vào lớp trung bì với đủ lượng cần thiết để tạo nên các hiệu quả lâm sàng đáng kể. Sự xâm nhập này thỉnh thoảng vẫn có thể xảy ra, tuy nhiên, các tuyên bố rằng việc thoa tropoelastin ngoài da có thể phục hồi được lượng elastin trong da sẽ cần có thêm nhiều bằng chứng độc lập, chắc chắn hơn nữa trước khi được xem xét một cách nghiêm túc.
Ethocyn
Ethocyn (ethoxyhexyl-bicyclooctanone) là một phân tử nhỏ có khả năng xâm nhập dễ dàng vào lớp trung bì, nó đã được quảng bá có thể giúp gia tăng sự tổng hợp elastin trở về mức vốn có ở giai đoạn trưởng thành sớm. Ở thời điểm hiện tại, các bằng chứng ủng hộ tuyên bố này vẫn còn thưa thớt.
