PHÒNG NGỪA LÃO HÓA QUANG HÓA
Mặc dù tác động của bức xạ mặt trời có vẻ nghiêm trọng, vẫn có một số cách để tránh khỏi những tổn hại của lão hóa quang hóa. Việc phòng ngừa lão hóa quang hóa thường cho thấy hiệu quả về mặt chi phí điều trị hơn so với việc cố gắng đảo ngược các dấu hiệu lão hóa sau khi đã xuất hiện.
Biện pháp phòng ngừa chính
Bảo vệ chống nắng
Bức xạ UV đặc biệt hiện diện ở mật độ cao trong suốt từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Việc bảo vệ chống nắng cần được thực hiện trong khoảng thời gian này và chỉ định cho bệnh nhân dưới nhiều hình thức như kem chống nắng, quần áo chống nắng và tránh nắng. Một số loại trang phục chống nắng hiệu quả có thể kể đến bao gồm mũ rộng vành, kính râm hoặc quần áo có tính năng ngăn chặn bức xạ từ mặt trời. Mỗi loại trang phục chống nắng đều được quy định chỉ số bảo vệ chống UV (UV protection factor – UPF) cụ thể. UPF từ 40 – 50 được khuyến cáo bởi hầu hết các chuyên gia da liễu, nó sẽ chỉ cho phép dưới 2.6% lượng UV truyền qua.
Theo truyền thống, kem chống nắng chứa một hoặc nhiều hơn các chất chống nắng (gồm các chất theo cơ chế vật lý như ngăn chặn, phản xạ hay tán xạ UV hoặc các chất theo cơ chế hóa học hấp thu năng lượng UV). Các sản phẩm vật lý chống UVA chứa các hạt titan hoặc kẽm oxide, trong khi các sản phẩm hấp thu UVA chứa acid terephthalylidene dicamphor sulfonic hoặc avobenzone. Kem chống nắng hấp thu UVB có thể chứa salicylate, cinnamate, acid p-aminobenzoic hoặc phối hợp của các thành phần này. FDA Hoa Kỳ khuyến cáo liều chống nắng sử dụng là 2 mg/cm2.
Yếu tố chống nắng (SPF) là một chỉ số quốc tế được dùng để đánh giá hiệu quả của kem chống nắng. SPF có thể nằm trong khoảng từ 1 đến 80, có ý nghĩa xác định tỷ lệ của thời gian mà một người có thể tiếp xúc với bức xạ UV trước khi hình thành tình trạng bỏng nắng so với thời gian một người có thể tiếp xúc mà không cần chống nắng. Các chỉ số SPF được xác định bởi lượng tối thiểu chiếu xạ UV có thể gây ban đỏ và / hoặc cảm giác đau. Hiệu quả của một loại chống nắng cụ thể phụ thuộc vào một vài yếu tố bao gồm lượng thoa ban đầu, lượng thoa lại, loại da của người dùng, lượng chống nắng làn da đã hấp thu và hoạt động của người dùng (chẳng hạn như bơi lội hay các hoạt động ra mồ hôi). Chỉ số chống nắng là yếu tố xác định không đầy đủ tổn thương da vì nó không có hiệu quả trên UVA. Mặc dù bức xạ UVA đóng vai trò quan trọng trong lão hóa quang hóa, tác động của chúng không rõ ràng về mặt biểu hiện bên ngoài như ban đỏ hoặc cảm giác đau so với UVB. Vì vậy, SPF đã được cho rằng có thể là một yếu tố đánh giá không hoàn hảo đối với khả năng bảo vệ da chống lại tình trạng lão hóa quang hóa của kem chống nắng. Kết quả là sự kết hợp giữa các chất chống nắng UVA và UVB đã được phát triển và khuyến cáo sử dụng để bảo vệ làn da trước cả 2 loại bức xạ này.
Phòng ngừa thứ cấp
Retinoid
Nhiều nghiên cứu đã báo cáo rằng việc thoa ngoài da acid all-trans retinoic 0.25 – 1% giúp cải thiện tình trạng lão hóa quang hóa ở làn da người. Các kết quả điều trị khác nhau tùy thuộc vào thời gian trị liệu và liều acid all-trans retinoic sử dụng. Dù vậy, các cơ chế hoạt động ở cấp độ phân tử của acid all-trans retinoic vẫn chưa được hiểu rõ. Các acid retinoic đã được sử dụng để đảo ngược các dấu hiệu của tổn thương cũng như phòng ngừa tình trạng lão hóa quang hóa.
Cụ thể hơn, acid all-trans retinoic đã được chứng minh tạo nên sự biểu hiện gen của procollagen tuýp I và tuýp III ở da lão hóa quang hóa. Acid all-trans retinoic đã được quan sát thấy tạo nên TGF-β ở làn da người, làm kích thích tổng hợp procollagen tuýp I và tuýp III.
Bên cạnh đó, thành phần này cũng đã được dùng để ngăn ngừa sự hình thành mạch máu gây ra bởi tia UV. Kim và cộng sự đã chứng minh rằng việc thoa ngoài da acid retinoic trước khi tiếp xúc với UV ức chế sự hình thành mạch và tăng cường mật độ mạch máu gây bởi bức xạ này. Nhìn chung, các kinase liên quan đến tín hiệu ngoại bào (các ERK, hoặc các kinase MAP cổ điển) điều hòa lên yếu tố tăng trưởng VEGF nguồn gốc biểu bì. VEGF kích thích sự hình thành mạch trong lúc cảm ứng UV. Acid retinoic ức chế các ERK, từ đó có thể dẫn đến điều hòa xuống biểu hiện của VEGF, sự hình thành mạch và lão hóa quang hóa kèm theo hình thành mạch.
Cuối cùng, acid all-trans retinoic đã được báo cáo có khả năng ngăn chặn sự biểu hiện MMP được kích thích bởi UV. Yếu tố phiên mã c-Jun là thành phần then chốt trong việc hình thành phức hợp AP-1. Phức hợp AP-1 ức chế cả hai loại procollagen tuýp I và III đồng thời kích thích sự phiên mã của các MMP. Acid retinoic ngăn chặn sự tích tụ protein c-Jun, từ đó ức chế sự hình thành của phức hợp AP-1 cũng như sự thoái hóa mạng lưới cấu trúc da.
