Tổng quan về nám da (phần 2)

DỊCH TỄ HỌC

Hoa Kỳ

Nám là một tình trạng khá phổ biến, ảnh hưởng đến hơn 5 triệu người ở Hoa Kỳ. Tỷ lệ hiện nhiễm dao động từ 8,8% ở nữ giới gốc La-tinh sống ở miền Nam Hoa Kỳ đến 40% ở nữ giới ở các nước Đông Nam Á.

Tỷ lệ

Bất cứ chủng tộc nào cũng có thể bị nám da. Tuy nhiên, nám da thường gặp nhiều hơn ở các loại da sậm màu hơn các loại da nhạt màu và tỷ lệ cao hơn ở làn da nâu nhạt đặc biệt là người Latinh và châu Á, các khu vực có cường độ ánh nắng mặt trời lớn.

Giới tính

Nám xảy ra ở nữ giới nhiều hơn nam giới. Phụ nữ chiếm 90% số lượng ca bị nám. Khi tình trạng xảy ra ở nam giới thì hình ảnh lâm sàng và mô học là giống phụ nữ.

Tuổi tác

Nám da hiếm khi xảy ra ở tuổi dậy thì và thường xảy ra ở phụ nữ trong tuổi sinh sản. Nám da xuất hiện ở 15-50% phụ nữ đang mang thai.

Tiên lượng

Nám da không gây tử vong hoặc biến chứng gì. Không có trường hợp nào ghi nhận là chuyển sang ác tính. Trên thực tế, bệnh nhân bị nám được xem là ít có nguy cơ ung thư da.

Sắc tố ở trung bì sẽ khó điều trị hơn sắc tố ở biểu bì vì các liệu pháp không hiệu quả đến trung bì. Các trường hợp kháng hoặc tái phát nám thường xảy ra nếu không chống nắng cẩn thận và hợp lý.

TƯ VẤN BỆNH NHÂN

Chống nắng nghiêm ngặt là điều cần thiết và ngăn ngừa tái phát. Bệnh nhân được chỉ định sản phẩm ức chế sản sinh melanin cần tuân thủ theo chỉ định của chuyên gia.

CHẨN ĐOÁN VÀ CÁC THANG ĐÁNH GIÁ

Tăng sắc tố trong nám thông thường có màu tan hoặc nâu. Xanh hoặc đen có thể xuất hiện ở nám trung bì. Tùy vào vị trí mà nám được chia làm ba tên gọi khác nhau. Centrophacial bao gồm trán, má, mũi, môi trên và cằm. Malar chỉ liên quan đến mũi và má. Mandibular chỉ nám ở hàm dưới. Các chuyên gia cho rằng nám tập trung ở mặt là có liên quan đến hoạt động của tuyến bã nhờn ở khu vực này. Một tình trạng nám hiếm gặp xảy ra ở cánh tay quan sát thấy ở bệnh nhân dùng progesteron và ở người Mỹ bản địa.

Sự tăng cường melanin ở lớp biểu bì có thể quan sát thấy bằng mắt thường hoặc ở trung bì bằng cách sử dụng đèn Wood (bước sóng 340-400 nm). Các sắc tố da ở lớp biểu bì đều được tăng cường khi kiểm tra bằng đèn Wood trong khi sắc tố ở trung bì thì không. Trên lâm sàng, một lượng lớn melanin trong trung bì được cho thấy là màu đen. Đối với những người có làn da nâu sẫm, việc kiểm tra bằng đèn Wood sẽ không định vị được sắc tố và những bệnh nhân này sẽ được phân loại không xác định.

Chỉ số MASI là chỉ số kết quả chung được sử dụng để đánh giá các bệnh nhân nám da; tuy nhiên, trước đây chỉ số này không được xác nhận. Năm 2010, có một nghiên cứu với mục tiêu là xác định độ tin cậy và tính hợp lệ của MASI được thực hiện. Kết quả đã được các chuyên gia chấp thuận và đến nay thang tính này đã được dùng để chẩn đoán nám da.

Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm

Thông thường, không có nghiên cứu được thực hiện cho tình trạng nám da. Một số nghiên cứu cho thấy những bất thường trong chức năng tuyến giáp có liên quan đến nám đặc biệt là thuốc tránh thai dạng uống; như vậy là hợp lý khi xem xét chức năng tuyến giáp trên các bệnh nhân bị nám. Ngoài ra kiểm tra bằng đèn Wood sẽ cho thấy được vị trí của các vết nám.

Phát hiện mô học

Melanin tăng lên ở lớp biểu bì, trung bì hoặc cả hai vị trí đó. Melanin trong biểu bì được tìm thấy ở lớp đáy và lớp gai. Trong hầu hết các trường hợp, số lượng tế bào sinh sắc tố không tăng nhưng sẽ lớn hơn, hoạt động mạnh hơn, tạo ra nhiều melanin hơn. Melanin ở trung bì được tìm thấy ở lớp nhú và lớp lưới, thường tụ tập quanh các mạch máu nhỏ và giãn nở. Tình trạng viêm thường hiếm hoặc không xảy ra.